Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond

Organisatie
Louis Vos (2023, aanvulling), Louis Vos (1998)

Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse studenten. Vanaf 1923 vormde het AVHV de Vlaamse tak van het in Nederland opgerichte Dietsch Studentenverbond.

Afkorting
AVHV
Alternatieve naam
Algemeen Vlaams Hoogstudentenverbond
Algemeen Vlaamsch Oud-Hoogstudenten Verbond
Algemeen Vlaams Oud-Hoogstudenten Verbond
Oprichting
4 april 1919
Leestijd: 5 minuten

Het AVHV werd gesticht op 4 april 1919 te Leuven. Het wilde inzake levensbeschouwing of partijpolitiek een strikte neutrale lijn in acht nemen. Daardoor kwam er voor het eerst een samenwerking tot stand tussen de vrijzinnige studenten van Brussel en Gent en de katholieke van Leuven. Het was een overkoepeling van de Vlaamsgezinde studentenverenigingen in de diverse universitaire centra. De voorzitters waren achtereeenvolgens Hilaire Gravez Gravez, Hilaire
Hilaire Gravez (1889-1974) was een Vlaams-nationalistische politicus en arts, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in de Frontbeweging. Tijdens de jaren 1930 koos... Lees meer
, Albrecht Pil Pil, Berten
De scheikundige Albert ‘Berten’ Pil (1892-1940) was oud-strijder van de Eerste Wereldoorlog en lag mee aan de basis van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS). Pil was erg actief in ... Lees meer
, Frans Strubbe Strubbe, Frans
Frans Strubbe (1895-1994) was een advocaat en industrieel, die een prominente rol speelde in het Vlaams-nationalistische studentenleven. In de jaren 1930 bouwde hij het VNV uit in Kortri... Lees meer
, Dries Devos Devos, Dries
Dries Devos (1894-1960) speelde tijdens de jaren 1920 en begin jaren 1930 een prominente rol in het politieke Vlaams-nationalisme. Eind jaren 1930 en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hi... Lees meer
, Jozef Vermeulen Vermeulen, Jef
Lees meer
, Gerard Iserbyt Iserbyt, Rarden
Lees meer
, Paul-Felix Beeckman Beeckman, Paul-Felix
Paul-Felix Beeckman (1900-1978) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en het KVHV. Later engageerde hij zich binnen het VNV. Na de Tweede Wereldoorlog... Lees meer
, Roger Soenen Soenen, Roger
Arts Roger Soenen (1902-1977) was hoogleraar aan de Universiteit Gent. Tijdens de Tweede Wereldoorlogs was hij betrokken bij de Germaansche Werkgemeenschap Vlaanderen en de DeVlag. ... Lees meer
, Leopold van Houteghem, Geert de Rijcker De Rijcker, Geert
Geert De Rijcker (1901-1940) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider die in 1927-1928 algemeen voorzitter was van het AVHV. Later vestigde hij zich als geneesheer in Stekene en wer... Lees meer
, Frans Wildiers Wildiers, Frans
Frans Wildiers (1905-1986) was een advocaat, redacteur en Vlaams-nationalistisch politicus. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij gouverneur van de provincie Antwerpen. Na de oorlog was ... Lees meer
en Jos L. Custers Custers, Jos
Lees meer
. Het AVHV groepeerde in 1929 volgende aantallen studenten: Antwerpen: 50, Brussel: 35, Gent 200 à 250; Leuven: 700; Luik: 20, Cureghem: 30.

Tot de voornaamste bekommernissen van het AVHV behoorden de vertegenwoordiging van de Vlaamse studenten in de internationale studentenorganisaties en de toenadering tot Nederlandse studenten. Het AVHV deed herhaalde pogingen om erkend te worden als vertegenwoordigend lichaam van de Vlaamse studenten door de Conféderation Internationale de Etudiants (CIE), die daar negatief tegenover stond omdat ze per land maar één koepelorganisatie wilde erkennen en dat was in België de UNEB (Union Nationale des Etudiants Belges). Die wilde het Vlaams-nationalistische AVHV niet als gesprekspartner erkennen, maar speelde in de CIE een belangrijke rol omdat het UNEB-secretariaat in Brussel ook als CIE-secretariaat fungeerde. Pogingen om de CIE-leden te overtuigen volksgemeenschappen in plaats van staten te erkennen, onder meer door de distributie op het CIE-congres te Brussel in 1930 van een viertalige brochure getiteld Vlaanderens nood aan zelfstandigheid, leidden niet tot resultaat. Ondanks contacten in 1925 en 1927 met studentenorganisaties van de Bretoense nationalistische minderheid.

Meer succesvol was de samenwerking met Nederland. In de beginjaren 1920 hernam het AVHV de traditie van de Groot-Nederlandse Studentencongressen Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer
, waarvan ze de Vlaamse edities organiseerde. Op 5 mei 1923 sloot het AVHV als geheel aan bij het in 1922 opgerichte Dietsch Studentenverbond Dietsch Studentenverbond
Het Dietsch Studenten Verbond was een van oorsprong Nederlandse nationalistische studentenvereniging, die in de periode 1922-1941 actief was in Nederland en Vlaanderen. Op haar hoogtepunt... Lees meer
(DSV) en werd elke tak van het AVHV een afdeling van het DSV. In Nederland organiseerde het DSV Nederlandse studentencongressen, al was het geen koepelorganisatie, maar een gewone ledenvereniging.

Over zelfbestuur werd aanvankelijk niets in de AVHV-statuten opgenomen, maar wel werd al vanaf 1921 amnestie Amnestie
Lees meer
geëist voor de activisten ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
) en van meet af aan ook de volledige vernederlandsing van de Gentse universiteit. Het AVHV verwierp de tweetalige Nolf-universiteit die in 1923 door het parlement werd aanvaard en riep een boycot uit van de overwegend Nederlandstalige afdeling. Dat leidde in AVHV-Gent tot een crisis, omdat aanvankelijk de vrijzinnige deelvereniging 't Zal wel gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
, de boycot niet steunde, en toen het daar in 1925 toe overging, in botsing kwam met zijn oud-ledenbond, waardoor het in 1927 de boycot weer opgaf.

Als geheel kende het AVHV een radicalisering in anti-Belgische zin. Het kantte zich tussen 1925 en 1927 tegen een Belgisch-Nederlands verdrag over het gebruik van gemeenschappelijke waterwegen, omdat daar Belgisch annexionisme in zou schuilen. In 1927-1928 werd het sterk beïnvloed door het radicale weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
onder leiding van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
, die in 1928-1929 met de Leuvense preses van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer
(KVHV), Seppe Coene Coene, Seppe
Seppe Coene (1904-2000) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Hoogstudentenverbond en het KVHV. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij gouwleider voor het VNV. Later w... Lees meer
, en de Gentse AVHV-voorzitter De Rijcker plannen smeedde om alle studentenverenigingen om te vormen of ondergeschikt te maken aan een nieuw op te richten Jong Vlaamsche Gemeenschap. Dat plan werd doorkruist door de Bormsverkiezing Bormsverkiezing
De Bormsverkiezing – de verkiezing van de onverkiesbare, in de gevangenis verblijvende ex-activist August Borms tot Kamerlid bij tussentijdse verkiezingen in 1929 – was een politiek feit ... Lees meer
, die een nieuwe golf van Vlaams-radicalisme veroorzaakte en in Leuven tot een hernieuwd conflict leidde met de academische overheid waardoor preses Coene uit de universiteit werd gezet.

In 1930 deed het AVHV mee aan de anti-1830-actie die onder krachtige impuls van Vlaanderen vooral door Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
en DSV-kringen werd gepropageerd. De vernederlandsing van de Gentse Universiteit vanaf oktober 1930 zorgde ervoor dat een tweehonderdtal Lovanienses naar Gent trok, wat daar voor het AVHV een spoorslag betekende, zowel qua ledenaantal -- dat tot 320 steeg -- als qua politieke radicalisering. Maar in het algemene AVHV-bestuur haalde Gent in 1931 geen meerderheid wat een definitief invloedsverlies van de Vlaanderen-strekking betekende, en een versterking van het meer gematigde Vlaams-nationalisme. Radicale manipulaties op het Groot-Nederlands Congres in 1932 leidden ook tot het averechtse effect waarbij het Leuvense AVHV zich kantte tegen Vlaanderen. Dat leidde in juli 1932 op een DSV-AVHV-conferentie in Westerlo ook tot preciezere afspraken tussen beide deelgroepen, waarin het AVHV elke curatele van Nederlandse zijde verwierp, en besloot zich niet uit te spreken over de politieke strategie van federalisme of Groot-Nederland. Er werd geen nieuw hoofdbestuur verkozen door een tegengestelde ideologische evolutie in Leuven onder leiding van Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer
en in Gent onder leiding van Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer
, zodat in de volgende jaren de overkoepelende AVHV-werking verloren ging. Een nieuwe overkoepeling kwam er pas in 1938, toen de UNEB zich omvormde tot Federatie van Studenten in België, wat mogelijk maakte dat naast de AEEF (Association des Etudiants d'Expression Française) er ruimte kwam voor een officieel erkende en nieuw opgerichte Vereniging van Vlaamse Studenten Vereniging van Vlaamse Studenten
De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) is het overlegorgaan van de representatieve studentenverenigingen van de Vlaamse universiteiten en hogescholen. VVS behartigt de belangen van de ... Lees meer
(VVS).

Literatuur

— J. Vermeulen, Geschiedkundig overzicht van de werking van het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverebond sinds zijn ontstaan in 1919 tot de viering van het IIe lustrum 1929, 1929.
— M. Vlayen, De evolutie van de Vereniging van Vlaamse Studenten. 1938-1962, KULeuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1982.
— K. Palinckx, 'Nu naar Gent!'. Vlaams-nationale en katholieke studentenbeweging te Gent 1928-1940, 1995.
— L. Vos, Idealisme en engagement. De roeping van de Katholieke Studerende jeugd in Vlaanderen (1920), 1990, p. 211.

Suggestie doorgeven

1973: Mon De Goeyse (pdf)

1998: Louis Vos (pdf)

2023: Louis Vos

Databanken

Inhoudstafel