Bruwier, Aloïs

Persoon
Lieve Gevers (2023, aanvulling), Michiel De Bruyne (1998)

Aloïs Bruwier (1857-1939) riep in Roeselare met Albrecht Rodenbach de Blauwvoeterij in het leven. Vanaf 1876 stimuleerde hij samen met andere West-Vlamingen de Vlaamsgezinde studentenwerking in Leuven.

Pseudoniem
Banco
Pilatus
Geboorte
Ichtegem, 27 januari 1857
Overlijden
Ichtegem, 24 juli 1939
Leestijd: 4 minuten

Aloïs Bruwier volgde klassieke humaniora aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
, waar hij klasgenoot en vriend was van de weldra bekende West-Vlaamse studentenleider Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
. Hij studeerde vervolgens geneeskunde aan de Katholieke Universiteit van Leuven (1876-1884) en vestigde zich daarna als arts in zijn geboorteplaats Ichtegem.

Blauwvoeterij en Vlaamsgezinde studentenwerking

In juli 1875, op het einde van zijn vijfde humaniorajaar, nam Bruwier deel aan de Vlaamsgezinde scholierenrebellie in zijn instelling, de zogenoemde Groote Stooringe. Tijdens het volgende schooljaar (1875-1876) bleef een gespannen verhouding bestaan tussen deze scholieren en de directeur van het Roeselaarse kleinseminarie, superior Henri Delbar Delbar, Henri
Henri Delbar (1833-1894) was superior van het Klein Seminarie van Roeselare. Hij spoorde zijn leraars en leerlingen aan om zich aan te sluiten bij de Vlaamse beweging in een poging om die... Lees meer
. Met Rodenbach en andere Roeselaarse schoolvrienden riep Bruwier de Blauwvoeterij Blauwvoeterij
Blauwvoeterij is de benaming voor de eerste fase van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, vanaf de ‘Groote Stooringe’ in 1875 in het Klein Seminarie van Roeselare tot omstreeks 1880, ... Lees meer
in het leven. Hij spande zich sinds de grote vakantie 1875 in voor de uitbouw van een net van scholieren-spelersgilden in West-Vlaanderen.

Hij behoorde ook tot de kern van het West-Vlaamse groepje rond Rodenbach dat vanaf oktober 1876 nieuw leven wilde brengen in de Vlaamsgezinde studentenwerking aan de Leuvense universiteit. Zo was hij in het academiejaar 1876-1877 betrokken bij de oprichting in Leuven van de Sint-Tillogilde, een Vlaamse Koorgilde en Spelersgilde, evenals van de Studentenafdeling van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
. Hij was eveneens bijwonend lid van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
maar liet zich daar, zo stelde hij later, sinds de ruzie in de Leuvense studentenbeweging tengevolge van de afschaffing van de Studentenafdeling van het Davidsfonds, niet veel meer zien. Bruwier bleef een trouwe vriend van Rodenbach, ook toen die vanaf het academiejaar 1878-1879 wantrouwen begon te ondervinden van zijn West-Vlaamse achterban. Op 21 juni 1880 sprak hij namens de Leuvense studenten een lijkrede uit op het graf van zijn voortijdig overleden Roeselaarse vriend.

Hij legde samen met Renaat Adriaens Adriaens, Renaat
Renaat Adriaens (1855-1900) bracht als leerling in Roeselare mee de Blauwvoeterij op gang. Als student geneeskunde steunde hij Rodenbachs initiatieven in de Leuvense studentenbeweging. Ad... Lees meer
de schakel met de tweede generatie West-Vlaamse scholieren, die in 1879 aan de Leuvense universiteit aankwam en er, na het mislukken van de Vlaamsche Studentenbond Vlaamsche Studentenbond
De Vlaamsche Studentenbond was de eerste overkoepelende organisatie van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Ze werd opgericht in 1877 door de Leuvense studenten Albrecht Rodenbach en... Lees meer
en Het Pennoen Het Pennoen (1878-1880)
Het Pennoen was het blad van de Vlaamsche Studentenbond van 1878 tot 1880. Belangrijkste figuren waren Albrecht Rodenbach en Pol de Mont. Lees meer
, nieuwe Vlaamsgezinde initiatieven ontwikkelde. Zo werkte hij mee aan de oprichting van een nieuwe West-Vlaamse spelersgilde (1879-1881) en van de West-Vlaamse gouwgilde (1883). Hij verzorgde ook mee de uitgave van de Vlaamsgezinde studentenbladen Kwaepenninck Kwaepenninck
Kwaepenninck was een katholiek West-Vlaams studententijdschrift, 1881 (3 nummers), 1889 (1 nummer). Het blad stelde in cassante taal de tegenwerking aan de kaak die de West-Vlaamse Kathol... Lees meer
, De Tassche De Tassche
De Tassche (1881) was een studentenmaandblad, uitgegeven in Leuven door West-Vlaamse studenten van de tweede blauwvoetgeneratie. Het kan worden beschouwd als een voortzetting van Albrecht... Lees meer
en Onze Vlaamsche Wekker Onze Vlaamsche Wekker
Onze Vlaamsche Wekker was een Vlaamsgezind studentenblad dat tussen 1882 en 1887 verscheen in Leuven en West-Vlaanderen. Het ging uit van West-Vlaamse studenten aan de Leuvense universite... Lees meer
. In 1884, na de beëindiging van zijn studies en zijn vestiging als geneesheer in Ichtegem, trad hij toe tot de nieuwe redactieraad van het West-Vlaamse scholierentijdschrift De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
, die aan het blad een meer radicale koers gaf. Hij werd ook lid en later ondervoorzitter van de Oud-Hoogstudentenbond van West-Vlaanderen Oud-Hoogstudentenbond van West-Vlaanderen
Lees meer
. Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd hij in 1918 lid van de activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
gouwraad van West-Vlaanderen, waarvoor hij in 1919 tot vijf jaar hechtenis werd veroordeeld.

Na de Eerste Wereldoorlog

Na de oorlog bleef hij met Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer
en Karel Blancke Blancke, Karel
Karel Blancke (1849-1934) was een Vlaamsgezinde kapelaan en medewerker van De Vlaamsche Vlagge. Na de bisschoppelijke veroordeling van het Vlaams-nationalisme trok hij zich evenwel uit de... Lees meer
tot 1925 lid van de Swighenden Eede Swighenden Eede
De Swighenden Eede was een geheim eedverbond van priesters en leken dat aan de basis lag van het flamingantische studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge. Lees meer
, dat als beschermcomité voor De Vlaamsche Vlagge fungeerde. Op de Vlaggeviering van 1925 werd hij als ‘trouwe en beproefde’ blauwvoeter gehuldigd. Na de veroordeling van het Vlaams-nationalisme door bisschop Gustave Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer
in datzelfde jaar bleef hij steun verlenen aan het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS). Zo was hij onder meer aanwezig op de als een Rodenbachhulde opgevatte landdag van het AKVS in augustus 1930, die wegens verbodsmaatregelen niet kon doorgaan in Roeselare, maar moest uitwijken naar Kortrijk. Hij steunde het AKVS ook in zijn verzet tegen het zich organiserende Jong Volksche Front Jong Volksche Front
Het Jong Volksche Front was een West-Vlaamse Vlaamse studentenbeweging, die met bisschoppelijke goedkeuring de vroegere plaatselijke bonden van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenve... Lees meer
. Toen dat op 29 augustus 1933 te Roeselare een eerste gouwdag hield en de deelnemers bij het standbeeld van Rodenbach een eed van trouw aan Vlaanderen wilden afleggen, stond hij hen als 76-jarige, samen met enkele AKVS'ers en oud-studenten, op te wachten met een spandoek ‘Handen af’. Hij deelde mee strooibiljetten uit waarin werd gevraagd: ‘Studenten van West-Vlaanderen, waar is uw fierheid en uw schaamte?’, en ‘Wordt Rodenbach verkocht en misbruikt door België en zijn trawanten...?’.

Literatuur

– R.F. Lissens, Brieven van Albrecht Rodenbach, 1942.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– M. de Bruyne en L. Gevers, Kroniek van Albrecht Rodenbach, 1980.
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS. Geschiedenis van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging, 1914-1935, 1982.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– R. Vanlandschoot, ‘Een brief uit de kring van Albrecht Rodenbach aan Aloïs Bruwier, 15 februari 1877’, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, 71, 2012, pp. 57-70.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Michiel De Bruyne

2023: Lieve Gevers

Databanken

Inhoudstafel