De Kapel

De Kapel was oorspronkelijk de kapel van het in 1656 gestichte godshuis Lantschot aan de Falconrui te Antwerpen. Ze werd in de loop van de jaren 1890 door Frans Franck, zijn broer Charles en Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer ontdekt en door F. Franck onmiddellijk gehuurd en ingericht tot een gezellige vergaderplaats voor de kring Studie, die onder leiding van zijn broer Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer de beste Vlaamsgezinde elementen van het Antwerps atheneum bundelde. Tot de kern, waartoe behalve de gebroeders Franck en De Bom, onder meer ook Maurits Basse Basse, Maurits
Maurits Basse (1868-1944) behoorde tot de vrijzinnige, liberale groep van atheneumleerkrachten en professoren die ook dicht bij het Willemsfonds stonden. Zijn betekenis voor de Vlaamse be... Lees meer en Jan van Menten Van Menten, Jan
Jan van Menten (1865-1945) was hoofdredacteur van Het Handelsblad van Antwerpen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam hij in aanvaring met de activisten en na de oorlog met de Frontpartij.... Lees meer behoorden, traden spoedig nog andere vrienden toe, onder wie Charles Mertens, Richard Baseleer, Lodewijk Mortelmans Mortelmans, Lodewijk
Lodewijk Mortelmans (1868-1952) was achtereenvolgens leraar en directeur van het Antwerpse conservatorium. Hoewel hij grote bewondering koesterde voor Peter Benoit, brak hij gaandeweg met... Lees meer , Jef van Overloop, Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer en de jonge Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer .

Omstreeks de eeuwwisseling reeds was De Kapel geworden tot een voor het toenmalige Antwerpen uniek centrum van progressief intellectueel leven. De animator was F. Franck. Op zijn initiatief werden tentoonstellingen (bijvoorbeeld de eerste van Evert Larock en Baseleer) en muziekavonden georganiseerd, waar Mortelmans bij voorkeur werk van César Franck, Robert Schumann en Russische componisten dirigeerde. Schrijvers en geleerden van gezag onderhielden er een vaak woelig maar steeds geestdriftig publiek over de meest uiteenlopende onderwerpen uit de toenmalige artistieke, filosofische en politieke actualiteit ( Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer , Edmond Picard Picard, Edmond
Edmond Picard (1836-1924) was een belangrijk jurist en publicist. Hij publiceerde over de Belgische wetgeving en kunst, maar ook over wat hij zag als de Belgische ziel. Lees meer , Julius Mac Leod Mac Leod, Julius
Julius Mac Leod (1857-1919) was hoogleraar plantkunde aan de Gentse universiteit en een Vlaamsgezinde progressieve liberaal. Hij was een belangrijke pleitbezorger van de vernederlandsing ... Lees meer , August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer , Paul Hamelius Hamelius, Paul
Paul Hamelius (1868-1922) was Germaans filoloog, docent Engels en Engelse literatuur en auteur van enkele belangrijke werken in de anglistiek. Hij benadrukte het literaire aspect van de ... Lees meer , Elisée Reclus, L. Franck, Frederik van Eeden en anderen), terwijl zowel in het Frans schrijvende als Vlaamse auteurs er uit eigen werk voorlazen (bijvoorbeeld Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer , Prosper van Langendonck Van Langendonck, Prosper (1862-1920)
Prosper van Langendonck (1862-1920) was een dichter en letterkundige die zich ook inzette voor de Vlaamse beweging in Brussel. Lees meer (1862- 1920), Emile Verhaeren Verhaeren, Emile
Emile Verhaeren (1855-1916) was een Vlaams-Belgische Franstalige auteur die zich als dichter onderscheidde door de sociale inslag van zijn poëzie, maar als poète flamand beroemde hij zic... Lees meer , Georges Eekhoud Eekhoud, Georges
Lees meer , Camille Lemonnier). Het publiek was zeer gemengd. De Kapel stond open voor eenieder die belangstelling toonde, zodat men er, naast lieden uit de gegoede stand, ook dokwerkers en handwerkslieden uit de nabijgelegen havenbuurt kon aantreffen. Op zondagmorgen vervulde De Kapel de functie van volkshogeschool en werden er, onder meer door Vermeylen, Frits Sano Sano, Frits
Psychiater Frits Sano (1871-1946) was een wereldvermaard pionier van de psychiatrie in België en medewerker aan het Vlaamse literaire tijdschrift Van Nu en Straks. Lees meer , Gustaaf Schamelhout Schamelhout, Gustaaf
Gustaaf Schamelhout (1869-1944) was een arts die zich ook cultureel engageerde. Vooral na de Eerste Wereldoorlog ontpopte hij zich tot een expert in de antropologie en rassenkunde. Die in... Lees meer , Van Eeden en Mac Leod, geregeld lessen gegeven, waarvoor men bij de drukker- boekhandelaar Jan Madou in Deurne gratis toegangskaarten kon krijgen.

De activiteiten van De Kapel namen tijdens het eerste decennium van de 20ste eeuw bestendig toe en gaven aanleiding tot nieuwe en nog groter opgezette initiatieven. Wederom onder impuls van F. Franck groeiden de door De Kapel georganiseerde concertavonden uit tot de Maatschappij der Nieuwe Concerten onder leiding van Mortelmans, terwijl de plastische kunstenaars zich groepeerden in Kunst van Heden, genootschap voor moderne schilder- en beeldhouwkunst. Beide organisaties waren voor de verdere evolutie van het culturele leven in Vlaanderen tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw toonaangevend.