Delbeke, Juliaan

Persoon
Johan Strobbe (2023, aanvulling), Claude Duhamel (1998)

Juliaan Delbeke (1859-1916) was een gevierd spreker, kunstliefhebber en katholiek politicus. Als volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Roeselare en als voorzitter voor de Katholieke Vlaamse Kamergroep maakte hij zich hard voor de vernederlandsing van het onderwijs en het leger.

Volledige voornaam
Julius Edouardus
Geboorte
Torhout, 15 januari 1859
Overlijden
Roeselare, 11 februari 1916
Leestijd: 3 minuten

Juliaan Delbeke raakte tijdens zijn studies aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
(1873-1879) nauw betrokken bij de blauwvoeterij Blauwvoet
De Blauwvoet werd sinds 1875 een van de meest vertrouwde symbolen van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging en de Vlaamse beweging. Het was ontleend aan Concience’s De Kerels van Vlaan... Lees meer
. Toen hij in Leuven geneeskunde ging studeren, werd hij medestichter en eerste voorzitter van de Westvlaamsche Gilde Westvlaamsche Gilde
De Westvlaamsche Gilde werd opgericht op 20 oktober 1873 door de Brugse seminaristen Amaat Vyncke en Zeger Maelfait. Ze lanceerde in 1875 de Almanak voor de leerende jeugd van Vlaanderen ... Lees meer
(1880). In 1882 stichtte hij samen met Emiel Lauwers Lauwers, Emiel
Emiel Lauwers (1858-1921) was actief in het Leuvense studentenleven. Hij werkte mee aan verschillende tijdschriften: onder andere De Vlaamsche Vlagge, Kwaepenninck en Onze Vlaamsche Wekke... Lees meer
een maandblad over Vlaamse kunst en Vlaamse beweging met de titel Onze Vlaamsche Wekker Onze Vlaamsche Wekker
Onze Vlaamsche Wekker was een Vlaamsgezind studentenblad dat tussen 1882 en 1887 verscheen in Leuven en West-Vlaanderen. Het ging uit van West-Vlaamse studenten aan de Leuvense universite... Lees meer
. En ook tijdschriften als De Tassche De Tassche
De Tassche (1881) was een studentenmaandblad, uitgegeven in Leuven door West-Vlaamse studenten van de tweede blauwvoetgeneratie. Het kan worden beschouwd als een voortzetting van Albrecht... Lees meer
en Kwaepenninck Kwaepenninck
Kwaepenninck was een katholiek West-Vlaams studententijdschrift, 1881 (3 nummers), 1889 (1 nummer). Het blad stelde in cassante taal de tegenwerking aan de kaak die de West-Vlaamse Kathol... Lees meer
konden op zijn vaak satirische bijdragen rekenen. De meeste van deze initiatieven vertoonden een West-Vlaams particularistisch trekje. In mei 1886 was hij medestichter van de Vlaamsche Strijdersbond Vlaamsche Strijdersbond
Lees meer
met onder anderen Emiel de Visschere De Visschere, Emiel
Emiel de Visschere (1861-1910) engageerde zich tijdens zijn Leuvense studietijd in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging. Nadat hij zich in Brugge als advocaat had ... Lees meer
, Victor Lambrecht Lambrecht, Victor
Advocaat Victor Lambrecht (1864-1948) was actief in het daensisme, sloot zich tijdens de Eerste Wereldoorlog aan bij het activisme en collaboreerde als lid van het Vlaamsch Nationaal Ver... Lees meer
, Hendrik Priem Priem, Hendrik
Hendrik Priem (1869-1954) was een jurist die tijdens zijn studententijd in Leuven erg actief was in de Vlaamse studentenbeweging en de West-Vlaamse scholierenbeweging. Ook na zijn studies... Lees meer
, Seraf Lambreghts Lambreghts, Seraf
De katholieke flamingant Seraf Lambreghts (1867-1912) was burgemeester van Vorst-Kempen. Voor de Vrije Katholieke Vlamingen was hij in 1906 kandidaat bij de parlementsverkiezingen. ... Lees meer
, August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer
, Adelfons Henderickx Henderickx, Adelfons
Adelfons Henderickx (1867-1949) was een Antwerpse katholieke volksvertegenwoordiger. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme en tijdens het interbellum in het ... Lees meer
, Adolf Pauwels Pauwels, Adolf
Adolf Pauwels (1864-1902) was tijdens zijn jonge jaren erg actief in de katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging. Als advocaat en als politicus zette hij zich nadien vo... Lees meer
en Raf Verhulst Verhulst, Raf
Raf Verhulst (1866-1941) was een Vlaamsgezinde schrijver, journalist en docent, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol opeiste in het activisme. Lees meer
.

Enkele maanden later keerde Delbeke terug naar Roeselare om er zich te vestigen als arts. Via de gemeentepolitiek kwam hij in contact met Ferdinand Callebert met wie hij samen zou werken om het cultuuraanbod in Roeselare op een hoger niveau te tillen. Hij raakte dan ook snel opgenomen in het sociaal-culturele leven van die stad en werd in 1892 voorzitter van de Vlaamsgezinde lettergilde De Vriendschap De Vriendschap
De Vriendschap (1844-1944) was een flamingantische letterkundige vereniging in Roeselare, die zich bekommerde om het gebruik en de ontwikkeling van de ‘Vlaamse moedertaal’. Lees meer
. Vanaf 1895 zetelde hij in de Roeselaarse gemeenteraad, later werd hij schepen.

In 1904 werd Delbeke katholiek volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Roeselare. Hij zou zich voornamelijk op twee vlakken verdienstelijk maken. Ten eerste pleitte hij, zoals hij ook al in de gemeentepolitiek had gedaan, voor een verbetering van de sociale situatie van de arbeidersklasse. De enige mogelijke weg was volgens hem het omvormen van de corporatistische gilden tot volwaardige arbeidersverenigingen (zie: Corporatisme Corporatisme
Het corporatisme was in het interbellum, vooral in de crisisjaren 1930, een wijdverspreid, maar tegelijk vaag alternatief maatschappelijk en politiek model. Na de Tweede Wereldoorlog zou ... Lees meer
). Bij verschillende interpellaties in de Kamer verdedigde hij het oprichten van vakbonden. Op 21 februari 1911 sprak hij zich bijvoorbeeld openlijk uit voor een democratische en sociaal aanvaardbare oplossing voor een sociaal conflict in Ingelmunster.

Ook de Vlaamse problematiek, zijn tweede bekommernis, benaderde hij meestal vanuit zijn sociaal-economische dimensie. Hij was een duidelijke voorstander van het wetsvoorstel- Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer
over de vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs. Toch vond hij het Vlaamse belang ondergeschikt aan de eenheid van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, wat zijn houding vaak dubbelzinnig maakte. Hij was een van de promotoren van de Rodenbachhulde in Roeselare in 1909 (zie: Rodenbachfeesten Rodenbachfeesten
De Rodenbachfeesten is de verzamelnaam voor verschillende huldemanifestaties ter nagedachtenis van Albrecht Rodenbach. Lees meer
) en steunde in 1911 het wetsvoorstel van Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer
, Edward Anseele Anseele, Edward
Edward Anseele (1856-1938) was een Gents socialist en lag in 1885 mee aan de basis van de Belgische Werkliedenpartij. Hij was decennialang een van de tenoren van het socialisme in België.... Lees meer
, August Huyshauwer Huyshauwer, August
Auguste Huyshauwer (1862-1926) was een journalist en katholiek politicus. Hij zetelde in de Kamer en was lid van de Vlaamsche Katholieke Kamergroep, tot hij er in 1913 gedwongen werd onts... Lees meer
en Jan Persoons Persoons, Jan
De Lokerse arts Jan Persoons (1863-1924) lag mee aan de basis van een sociaalvoelend liberalisme dat tot vandaag een belangrijke pijler vormt van de Lokerse liberale partij. Als volksvert... Lees meer
omtrent de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Eerder, in 1907, behoorde Delbeke tot de tweede hogeschoolcommissie Vlaamse Hogeschoolcommissies
Van 1896 tot de realisatie ervan in 1930 organiseerden vijf opeenvolgende hogeschoolcommissies het studiewerk over en de propaganda voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Zo... Lees meer
. Zijn aandacht binnen de Vlaamse ontvoogdingsstrijd ging dus in de eerste plaats naar het onderwijs Onderwijs
Lees meer
, maar ook de vernederlandsing van het leger Leger
Lees meer
kon op zijn sympathie rekenen. Omdat hij geen moeite had met de idee dat de Belgische natie een politieke eenheid vormde met twee organisch samenlevende nationaliteiten steunde hij de taalwetten van 1913-1914. Zijn uitstraling bezorgde hem bovendien in 1913 het voorzitterschap van de Katholieke Vlaamsche Kamergroep Katholieke Vlaamsche Kamergroep
Lees meer
. Met het begin van de Eerste Wereldoorlog verdween echter ook zijn invloed.

Naast zijn politieke carrière ontwikkelde Delbeke ook een belangrijke literaire activiteit. Als collegestudent schreef hij al, samen met Emiel Lauwers en Camiel Marichal, het historisch drama Karel de Goede, Graaf en Martelaar. In 1904 bekwam hij de tweede prijs voor toneelkunde van de stad Antwerpen. Ook talrijke artikels in onder andere het letterkundig Roeselaars maandblad Nieuwe Wegen zijn van zijn hand afkomstig. Hij was bovendien een gewaardeerd redenaar en een markant kunstliefhebber.

Werken

– De Brugsche Metten (1887).
– De Mandelstad (1903).
– De Gypten in Vlaanderen (1910).

Literatuur

– E. Reynaert, De letterkunde te Roeselare, 1956.
– M. de Bruyne, Delbeke, Julius Eduardus, in: NBW, dl. 3, 1968.
– J. Devogelaere, Kroniek van de gilde en de sociale beweging te Roeselare voor wereldoorlog 1, 1980.
– H. van Velthoven, De Vlaamse kwestie 1830-1914. Macht en onmacht van de Vlaamsgezinden, 1982.
– R. Vanlandschoot, Joris Lannoo, drukker en uitgever, 1984.
– G. Verbeke, Een eeuw 'De Vriendschap'. Een eeuw Vlaamse Beweging in Roeselare, 1994.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Claude Duhamel (pdf)

2023: Johan Strobbe

Databanken

Inhoudstafel