Jottrand, Lucien

Persoon
Sam Van Clemen / Herman Vandevijver (2023, aanvulling), Sam Van Clemen (1998)

Lucien Jottrand (1804-1877) was een progressieve, Vlaamsgezinde democraat. Hij ijverde voor het algemeen stemrecht, waarin volgens hem de sleutel voor een complete Waalse en Vlaamse gelijkberechtiging lag.

Volledige voornaam
Lucien Léopold Joseph
Geboorte
Genappe, 31 januari 1804
Overlijden
Sint-Joost-ten-Node, 17 december 1877
Leestijd: 4 minuten

Lucien Jottrand was de zoon van een notaris. Hij volgde middelbaar onderwijs in het Nederlands in Vilvoorde, promoveerde in 1825 tot doctor in de rechten in Luik en werd daarna advocaat. Hij studeerde bovendien Nederlands bij prof. Johannes Kinker Kinker, Johannes
Johannes Kinker (1764-1845) werd in 1817 door Willem I benoemd tot hoogleraar Nederlands in Luik. Vergeleken met zijn twee andere Noord-Nederlandse collega’s in het Zuiden, Schrant in Gen... Lees meer
.

Hoewel Jottrand een overtuigd aanhanger was van de eenheid van het Verenigd Koninkrijk, kritiseerde hij Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer
. Na de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer
van 1830 werd hij lid van het Nationaal Congres, waarin hij als radicale republikein een belangrijke rol speelde. Hij was dan ook een hevige tegenstander van de benoeming van Leopold I van Saksen-Coburg, Leopold I
Leopold I (1790-1865) was de eerste koning der Belgen. Hij werd als prins uit het hertogelijk huis van Saksen-Coburg-Gotha in 1831 vanwege zijn uitgebreid Europees netwerk tot de Belgisch... Lees meer
. Toen het Congres een jaar later ontbonden werd, wees hij een verdere politieke loopbaan af; als advocaat en journalist meende hij consequenter te kunnen strijden voor zijn politieke en sociale ideeën, waarop ook zijn flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
gebaseerd was.

Jottrand , die zeer goed geïnformeerd was over de Britse arbeidersbeweging, vond ook ingang in radicale kringen. Ook in de geschiedenis van de Franse revolutie was hij al vroeg geïnteresseerd. Jottrand was een progressieve Vlaamsgezinde democraat. Op revolutionaire flaminganten als Jacob Kats Kats, Jacob
Jacob Kats (1804-1886) was een Vlaams meetingleider, journalist, satiricus en theatermaker. Geïnspireerd door een ‘vroegsocialistische’ levensvisie zette hij zich in voor het ontstaan van... Lees meer
en Jan Pellering Pellering, Jan
Jan Pellering (1817-1877) was een revolutionaire schoenmaker en 'volkstribuun'. Aanvankelijk ijverde hij voor het algemeen stemrecht, daarna evolueerde hij naar het anarchisme en atheïsme... Lees meer
had hij een matigende invloed. Zij en vele anderen konden op zijn juridische en financiële steun rekenen. Na de mislukte 'staatsgreep' van Risquons-Tout in 1848 was hij de advocaat van hoofdbeklaagde Charles Spilthoorn Spilthoorn, Charles
De jurist Charles Spilthoorn (1804-1872) pleitte al zeer vroeg voor het gebruik van het Nederlands in Vlaamse gerechtshoven. In de nasleep van 1848 werd hij verdacht van samenzweringen te... Lees meer
.
Sinds 1847 was hij voorzitter van de Association Démocratique waarvan eerst Friedrich Engels en kort nadien Karl Marx ondervoorzitter werden. Met de autoritaire Marx kwam hij als snel in conflict.

Nadien ging hij zich meer toeleggen op de Vlaamse verzuchtingen. Hij toonde zich tegenstander van een centralistische staat en pleitte voor decentralisatie en zelfregering. Het behoud van de eigen aard en van de onafhankelijkheid van België verbond Jottrand met de gelijkberechtiging van Vlamingen en Walen. Vanuit deze hypothese beschouwde hij de Vlaamse kwestie als het verbreken van het historisch evenwicht tussen Vlaanderen en Wallonië. De verfranste burgerij gaf hij alle schuld voor de taal- en sociale verdrukking in het Vlaamse land. Om de macht van deze aan het volk vreemde oligarchie te breken gold slechts één middel: invoering van het algemeen stemrecht. Hij vond dat de Belgische staat moest worden aangepast aan de heterogene bevolking en was trouwens voorstander van de republiek, al sinds 1830. Tot 1855 was hij vrijwel de enige flamingant die ook een politieke visie had op de Vlaamse beweging en haar koppelde aan verruiming van het stemrecht.

Jottrand was reeds in 1843 betrokken bij de Vlaamse beweging als sympathisant van het Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap
Het Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap was een Vlaamsgezinde Brusselse letterkundige maatschappij. Ze werd op 3 april 1842 door Michiel van der Voort opgericht en bestond tot ... Lees meer
. Hij steunde Kats in diens streven naar Nederlandstalig toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
in de hoofdstad. In 1844 investeerde hij in het dagblad Vlaemsch België Vlaemsch België
Lees meer
, maar dit heeft maar korte tijd bestaan. Hij was lid van de in 1850 opgerichte progressief-liberale toneelvereniging De Morgenstar De Morgenstar
Lees meer
. In dagbladen en tijdschriften en op meetings ontleedde Jottrand de positie van Vlaanderen en pleitte voor een eensgezinde Vlaamse beweging, boven confessionele en politieke verschillen en zonder aansluiting bij Duitsland of Nederland. Het voornaamste doel van de Vlaamse beweging lag voor hem in een eerlijke tweetaligheid Tweetaligheid
Lees meer
van Vlaanderen. Dit werd ook door de zogenaamde Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer
(1856-1857) waarvan de Franstalige Jottrand voorzitter was, als einddoel gesteld.

Op een banket ten voordele van de Grievencommissie stelde hij de Vlaamse beweging gelijk met de strijd tegen de centralistische staat. Als lid van de in 1858 opgerichte vereniging Vlamingen Vooruit Vlamingen Vooruit
Vlamingen Vooruit was een Vlaamse en vrijzinnige organisatie in Brussel die in 1858 onder impuls van Eugène van Bemmel in Brussel werd opgericht. Het programma eiste de gelijkberechtiging... Lees meer
wilde hij vooral voor een solide basis voor de beweging zorgen door de krachten te bundelen om zo beter actie te kunnen voeren. Hij verkreeg in 1859 van de Brusselse gemeenteraad dat het gemeentelijk bulletin in beide landstalen werd gedrukt en hij werd in 1861 lid van het centraal bureau van het Vlaamsch Verbond Vlaamsch Verbond (1861-1869)
Het Vlaamsch Verbond was een flamingantische politieke drukkingsgroep in Gent. Lees meer
.

Jottrands hardnekkige pleidooi voor het algemeen stemrecht bevorderde in de tweede helft van de 19de eeuw de overgang in de Vlaamse beweging van literaire beweging naar politieke strijd. Toen deze wending zich vanaf 1860 duidelijk begon af te tekenen, trok Jottrand zich grotendeels terug uit de actieve Vlaamse beweging. Hij was wel nog betrokken bij de strijd voor een Nederlandstalig theater in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
en bij een poging tot een Vlaamse eenheidslijst bij de parlementsverkiezingen van 1872. Jottrand schreef enkele Nederlandstalige werken, waaronder Nederduitsche gewrochten van den Nederlandschen Wael L; Jottrand (1872).

Werken

– Artikelen in Courrier des Pays-Bas; De Vlaemsche Stem; Vlaemsch België; Het Vrije Woord; Le Courrier Belge; Revue Trimestrielle.
– Notre frontière du Nord-Ouest, 1843.
– Over het toneel en zijn strekking en nut in België, 1852.
– La question flamande/De Vlaemsche kwestie, 1865.
– Lettres unionistes sur la réforme électorale en Belgique, 1869.
– Nederduitsche gewrochten van eenen Nederlandschen Wael, 1872.

Literatuur

– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, dl. 2, 1963.
– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840- 1873), 1979.
– H. Strijpens, Lucien Jottrand (1804-1877). Republikein, flamingant en strijder voor de federatieve staten van Europa, Rijksuniversiteit Gent, doctoraatsverhandeling, 1979.
– W. Roosels, ‘De Nederlandsche Waal. Lucien Jottrand (1804-1877), leven en visie op de nationale cultuur, KULeuven, Ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, 2000.
– E. Witte, Belgische Republikeinen . Radicalen Tussen Twee Revoluties (1830-1850), 2020.
– L. Wils, Vlaamse Beweging, sociale beweging?, 2023.

Suggestie doorgeven

1973: Mark D'hoker (pdf)

1998: Sam Van Clemen

2023: Sam Van Clemen / Herman Vandevijver

Databanken

Inhoudstafel