De Morgenstar

Brusselse toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer vereniging, opgericht in oktober 1850.

De oprichting van deze toneelvereniging kwam duidelijk tegemoet aan reële behoeften die zich toen in het Brusselse toneelleven lieten voelen. De vooraanstaande rederijkerskamer Rederijkerskamers
De rederijkerskamers waren genootschappen die zich sinds de 15e eeuw toelegden op toneel en dichtkunst in de volkstaal. In de 18e en 19e eeuw speelden ze ook een belangrijke rol in de ver... Lees meer De Wijngaerd De Wijngaerd
Lees meer domineerde de Brusselse toneelwereld volledig en beperkte op die manier de kansen van heel wat toneelspelers, terwijl het vrij traditioneel gehouden repertoire kritiek ontlokte van de zijde van een aantal sociaal-progressief-denkende toneelliefhebbers en flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en. Een van hen, Emmanuel van Driessche Van Driessche, Emmanuel
Emmanuel van Driessche (1824-1897) speelde een voorname rol in het Brusselse culturele leven: als leraar Nederlands, als schrijver, als lid van talrijke genootschappen, als politicus en v... Lees meer , gaf de impuls tot de oprichting van De Morgenstar, die "eene maetschappij" moest worden, "die met eenen vooruitgaenden volksgeest bezield is, die hare werking over de burgerij uitstrekt en laat voelen, die in het vlaemsch een politiek, een volkselement ziet". De namen van de andere stichters – onder meer Domien Sleeckx Sleeckx, Domien
Domien Sleeckx (1818-1901) was op meerdere vlakken een pionier in de Vlaamse emancipatiestrijd, in het bijzonder in de vernederlandsing van het onderwijs. Lees meer , Désiré Delcroix Delcroix, Désiré
Désiré Delcroix (1823-1887) was ambtenaar en auteur van toneelstukken zoals het vaak opgevoerde ‘Philippine van Vlaanderen’, over de Guldensporenslag. Lees meer , Lucien Jottrand Jottrand, Lucien
Lucien Jottrand (1804-1877) was een progressieve, Vlaamsgezinde democraat. Hij ijverde voor het algemeen stemrecht, waarin volgens hem de sleutel voor een complete Waalse en Vlaamse geli... Lees meer , Armand de Perceval de Perceval, Armand
De progressief-liberale Armand de Perceval (1818-onbekend) steunde als volksvertegenwoordiger de eisen van de Vlaamse beweging. Ook was hij actief in het Vlaamse verenigingsleven in Bruss... Lees meer , Jacob Kats Kats, Jacob
Jacob Kats (1804-1886) was een Vlaams meetingleider, journalist, satiricus en theatermaker. Geïnspireerd door een ‘vroegsocialistische’ levensvisie zette hij zich in voor het ontstaan van... Lees meer , Karel Ondereet Ondereet, Karel
Karel Ondereet (1804-1868) was een Gentse acteur en toneelschrijver. Voor het theaterleven is hij vooral van belang als auteur van de eerste oorspronkelijke Nederlandstalige toneelstukken... Lees meer en Emiel Lauwers Lauwers, Emiel
Emiel Lauwers (1858-1921) was actief in het Leuvense studentenleven. Hij werkte mee aan verschillende tijdschriften: onder andere De Vlaamsche Vlagge, Kwaepenninck en Onze Vlaamsche Wekke... Lees meer – leiden tot de conclusie dat deze progressief- Vlaamse geest de vereniging inderdaad aanvankelijk moet bezield hebben. De opvoering van toneelstukken voor werklieden en de organisatie van openbare leergangen bevestigen deze veronderstelling eveneens. Spelers van De Morgenstar participeerden eind de jaren 1850 begin de jaren 1860 trouwens actief in volksopvoeringen, georganiseerd door de Générale ouvrière, een emanatie van het flamingantisch-democratische Vlamingen Vooruit Vlamingen Vooruit
Vlamingen Vooruit was een Vlaamse en vrijzinnige organisatie in Brussel die in 1858 onder impuls van Eugène van Bemmel in Brussel werd opgericht. Het programma eiste de gelijkberechtiging... Lees meer en vormden daartoe het ad-hocgezelschap l'Espérance.

Amper opgericht verleende De Morgenstar in 1851 ook actieve steun aan de Vereenigde Tooneelliefhebbers, een initiatief van Felix vande Sande Vande Sande, Felix
Felix vande Sande (1824-1890) was vooral actief binnen de Brusselse toneelwereld. Hij streefde naar Nederlandstalig theater en de uitbouw van een professionele schouwburgorganisatie. Hij ... Lees meer . Samen met vijf andere grote toneelkringen van Brussel werd De Morgenstar in 1858 lid van het Vlaemsch Tooneelverbond onder leiding van Van Driessche.

Dat het amateurtheater te Brussel niet alleen een grote rol speelde voor het voortbestaan van het Vlaams volkstheater, maar eveneens fungeerde als instrument bij uitstek om flamingantische acties te ondersteunen en dito ideeën te verspreiden, bewijzen onder andere de steun van De Morgenstar aan een petitie van het Centraal Comiteit van 1854 voor het gebruik van het Nederlands in het landbouwonderwijs, haar deelname aan een meeting van het Vlaamsch Verbond Vlaamsch Verbond (1861-1869)
Het Vlaamsch Verbond was een flamingantische politieke drukkingsgroep in Gent. Lees meer naar aanleiding van de zaak- Jacob Karsman Karsman, Jacob
Lees meer in 1864, de participatie van haar leden in politiek-flamingantische organisaties.

De Morgenstar evolueerde vrij spoedig tot een toneelkring van aanzien, getuige de toestemming die ze reeds in 1863 verwierf om het predikaat 'Koninklijk' te voeren, het erevoorzitterschap dat de graaf van Vlaanderen aanvaardde en de succesvolle wedstrijden die ze van 1865 af organiseerde. Dit aanzien behield ze ook in de 20ste eeuw. Koning Albert I van Saksen-Coburg, Albert I
Koning Albert I (1875-1934) werd aan de vooravond van en tijdens de Eerste Wereldoorlog geconfronteerd met een radicaliserende Vlaamse beweging. De communautaire kwestie groeide daardoor ... Lees meer was haar hoge beschermheer. Ter gelegenheid van haar 75ste verjaardag, die ze vierde onder het voorzitterschap van Hendrik Colassin – een man die de vereniging gedurende 35 jaar leidde – schreef ze niet alleen verscheidene wedstrijden uit, maar publiceerde ze ook het werk Het Vlaamsch Tooneel, samengesteld door Maurits Sabbe Sabbe, Maurits
Maurits Sabbe (1873-1938), zoon van Julius Sabbe, was een Germaans filoloog, een Vlaamsgezinde liberaal en een vrijzinnige letterkundige, hoogleraar en conservator van het museum Plantin-... Lees meer , Lode Monteyne Monteyne, Lode
Lode Monteyne (1886-1959) schreef naast toneelrecensies en essays een standaardwerk over het Vlaamse toneel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij directeur van de Koninklijke Nederlands... Lees meer en Hendrik Coopman. In 1945 werd ze gemachtigd als opvolgster op te treden van de Brusselse rederijkerskamer De Corenbloem, die in de loop der eeuwen verdwenen was. Onder deze naam is ze nog steeds actief.