Vandeputte, Robert

Opleiding en carrière tot 1940

Robert Vandeputte, zoon van een legerofficier, volgde oude humaniora bij de jezuïeten aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Antwerpen. Hij zette zijn studies verder aan de Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), waar hij in 1930 tot doctor in de rechten en in 1932 tot doctor in de politieke en sociale wetenschappen promoveerde. Vandeputte, die aanvullende studies deed in Parijs, Bern, Nijmegen en Berlijn en zich specialiseerde in verbintenissenrecht, vergelijkend burgerlijk recht en verzekeringsrecht, werd al snel docent (1933) en vervolgens hoogleraar (1936-1978) aan de rechtsfaculteit van de KU Leuven. In de periode 1930-1940 was hij bovendien actief als advocaat aan de balie van Antwerpen.

In de jaren 1930 ging Vandeputtes aandacht ook de politieke richting uit. Als pas afgestudeerd jurist was hij enige tijd stagiair bij de Antwerpse christendemocratische volksvertegenwoordiger en latere minister Hendrik Marck Marck, Hendrik
Lees meer . Maar vooral Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer betrok Vandeputte bij de politiek: hij werd eerste plaatsvervangend Kamerlid voor Antwerpen van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer en was actief bij het opstellen van het weekblad Elckerlyc Elckerlyc
Elckerlyc (1935-1939) was een katholiek Vlaamsgezind weekblad dat werd opgericht door een groep rond de katholieke en flamingantische politicus Frans van Cauwelaert. Het verdedigde het mi... Lees meer . Vanaf 1935 werkte de jonge advocaat ook mee aan de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer . Tot midden jaren 1990 zou hij geregeld bijdragen in dat dagblad publiceren.

In de periode kort voor de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer was Vandeputte kabinetschef van minister van Economische Zaken en Middenstand Gustaaf Sap Sap, Gustaaf
Gustaaf Sap (1886-1940) was een invloedrijk en controversieel katholiek politicus, die op verschillende momenten in zijn leven een ministerpost bekleedde en vanaf 1929 tot zijn overlijden... Lees meer (1939-1940) en van diens opvolger August de Schryver (1940), met wie hij tijdens de Achttiendaagse Veldtocht naar Frankrijk trok.

Een loopbaan in het teken van financiën en economie

Toen Vandeputte in juni 1940 naar België terugkeerde, werd hij eerst algemeen secretaris van de Belgische Vereniging der Banken (1940-1942). Vervolgens was hij als dienstdoend directeur van de Nationale Bank van België (NBB) en de Emissiebank (1943-1944) betrokken bij de voorbereiding van de Gutt-operatie, de naoorlogse muntsanering.

Het was het begin van een carrière in de financiële en economische wereld, waarin aanvankelijk vooral zijn mandaten als gemachtigd beheerder (1944-1948) en voorzitter (1948-1971) van de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid (NMKN) van groot belang waren. Onder Vandeputtes bewind kende de NMKN, die een sleutelrol speelde in het economische expansiebeleid, een sterke groei.

In dezelfde periode was Vandeputte ook actief als lid van de Raad van Beheer van het Fonds tot Delging der Staatsschuld (1946-1955), beheerder en lid van het Directiecomité van de in Belgisch-Congo actieve Maatschappij voor Krediet aan de Middenstand en aan de Nijverheid (1947-1961), regent van de NBB (1954-1971), gecoöpteerd lid en lid van het Bestuurscomité van de Economische Raad voor Vlaanderen Economische Raad voor Vlaanderen
Lees meer (1956-1973), lid van de Algemene Raad van de Algemene Spaar- en Lijfrentekas (1958-1975), beheerder van Creditexport (1959-1968) en voorzitter van de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid (1959-1962). Bij de oprichting van de Nationale Investeringsmaatschappij (1962) werd hij beheerder en lid van het Directiecomité van die instelling (tot 1971). Hij was verder voorzitter van de Risicocentrale voor het Krediet (1966-1968) en zetelde in de Commissie voor de herziening van de wet van 11 juni 1874 op de verzekeringen (1962-1981) en de Hoge Raad van Financiën (1969-1971).

Gouverneur en minister

In 1971 werd Vandeputtes loopbaan bekroond met zijn benoeming tot gouverneur van de NBB. In die hoedanigheid werd hij ook voorzitter van het Centraal Bureau voor de Kleine Spaarders en ging hij een aantal internationale mandaten bekleden: beheerder van de Bank voor Internationale Betalingen, gouverneur van het Internationaal Monetair Fonds, voorzitter van de Raad van het Belgisch-Luxemburgs Instituut voor de Wissel en plaatsvervangend gouverneur van de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling. Op Belgisch niveau was er vanaf 1973 ook het voorzitterschap van het Herdiscontering- en Waarborginstituut (tot 1978). Op Europees niveau zat Vandeputte, een overtuigd voorstander van Europese monetaire integratie, vanaf 1974 het Comité van Presidenten van de Centrale Banken van de Lidstaten van de EEG en het nieuwe Europees Fonds voor Monetaire Samenwerking voor.

Het gouverneurschap van Vandeputte speelde zich af in een economisch en financieel woelige periode, getekend door onder andere het einde van het internationale wisselkoersstelsel van Bretton Woods en de oliecrisis van 1973. Door het bereiken van de leeftijdsgrens kwam er in 1975 een einde aan zijn mandaat. Niettemin bleef hij erg actief. Tot 1978 was hij hoogleraar in Leuven en in 1975-1984 was hij voorzitter van de Commissie voor de Verzekeringen.

In april 1981 verscheen Vandeputte opnieuw prominent op het politieke toneel. Hij werd extraparlementair minister van Financiën in de regering- Mark Eyskens Eyskens, Mark
Mark Eyskens (1933) was een Belgisch academicus verbonden aan de KU Leuven en politicus binnen de Christelijke Volkspartij (CVP). Net als zijn vader, Gaston Eyskens, bekleedde hij het amb... Lees meer . Belangrijke dossiers voor de nieuwe minister waren het stoppen van de speculatie tegen de Belgische frank en het verbeteren van de werkgelegenheid via de zogenaamde Maribel-operatie. Tot zijn ontgoocheling kwam de regering-Eyskens na amper acht maanden ten val.

Onderwijs, wetenschap, cultuur

Tijdens en na zijn financieel-economische en politieke carrière bekleedde Vandeputte diverse mandaten binnen educatieve en wetenschappelijke organisaties. Zo was hij voorzitter van het Centrum voor Promotie van het Katholiek Onderwijs in Europa, de Contactcommissie voor het Schoolpact en voor het Onderwijsbeleid, de Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs, het Financieel Comité van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, de Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth, het Inrichtend Comité van de Administratieve en Economische Hogeschool in Brussel, het Inrichtend Comité van het Hoger Instituut voor Bestuurs- en Handelswetenschappen Brussel en de Universitaire Faculteiten Sint-Aloysius Brussel / Katholieke Universiteit Brussel.

In de culturele wereld was hij voorzitter van het Festival van Vlaanderen en van PALEIS (Nederlandstalige afdeling van het Paleis voor Schone Kunsten Brussel), beheerder en ondervoorzitter van de Filharmonische Vereniging van Brussel en beheerder van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth. In 1974 werd hij werkend lid van de Klasse der Letteren van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Lees meer .

Vandeputte zat ook de Stichting Artois-Baillet-Latour voor en was lid van het Uitvoerend Comité van het Frans van Cauwelaertfonds.

Toen De Standaard in 1976 met het faillissement bedreigd werd, nam Vandeputte deel aan de onderhandelingen die, met de oprichting van de Vlaamse Uitgeversmaatschappij (VUM), leidden tot de redding van de krant. Hij werd voorzitter van de Raad van Bestuur van de VUM en bleef dat tot 1994. Daarnaast bekleedde hij nog een aantal andere mandaten in het bedrijfsleven.

Vandeputte, die verschillende binnen- en buitenlandse onderscheidingen ontving, heeft talrijke geschriften nagelaten. Hij publiceerde diverse boeken, artikels en krantenbijdragen over juridische, economische, financiële en politieke onderwerpen. Na zijn pensionering richtte hij zich ook op historisch werk, onder meer over de socio-economische geschiedenis van België, de schoolstrijd en de christendemocratie.

Vandeputte en de Vlaamse beweging

Hoewel Vandeputte werd geboren in een gezin waar Frans de gebruikelijke taal was, ontwikkelde hij een Vlaamsgezinde reflex. In de jaren 1930 was hij bijvoorbeeld actief in de Vlaamsch-Katholieke Politieke Jeugd Vlaamsch-Katholieke Politieke Jeugd
De Vlaamsch-Katholieke Politieke Jeugd (VKPJ) was een jongerencomité dat in 1935 in Antwerpen werd opgericht. Het comité kwam voort uit de Katholieke Unie en richtte zich expliciet tot jo... Lees meer en in 1950 betrokken bij de oprichting van de kortstondige Vlaamse Volksbond Vlaamse Volksbond
De Vlaamse Volksbond (1950-1951) was een overkoepelende katholiek-flamingantische vereniging die werd opgericht in de nasleep van de Koningskwestie. Lees meer . Hij is vooral bekend geworden als aanhanger van een ‘zakelijk flamingantisme’, met aandacht voor sociale en economische problemen. Zo vestigde hij na de Tweede Wereldoorlog als eerste de aandacht op de vernederlandsing van het bedrijfsleven in Vlaanderen, via een brochure en referaten voor de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer en het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer .

Als voorzitter van de NMKN speelde Vandeputte een belangrijke rol bij de economische expansie van Vlaanderen. Hij wordt verder beschouwd als de eerste ‘Vlaamse’ gouverneur van de NBB. Bij de motieven die tot zijn benoeming aanleiding gaven, werd onder meer zijn Vlaamsgezindheid genoemd. Als gouverneur nam hij maatregelen om de positie van het Nederlands binnen de centrale bank te versterken.