Het Laatste Nieuws

Het Laatste Nieuws was een krant van liberale en Vlaamsgezinde strekking. Van de stichting in 1888 tot in de jaren 1950 was ze het imperium van Julius Hoste (sr.) Hoste, Julius (sr.)
De liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933), stichter van De Zweep en Het Laatste Nieuws, speelde eind 19de en begin 20ste eeuw een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel.... Lees meer en Julius Hoste (jr.) Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer .

De stichting

De bakermat van Het Laatste Nieuws lag in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer . Ter ondersteuning van de liberale campagne bij de parlementsverkiezingen van 1888 werd door onder anderen Julius Hoste (sr.), Charles Buls Buls, Karel
Lees meer , Léon Vanderkindere Vanderkindere, Léon
Léon Vanderkindere (1842-1906) was een hoogleraar middeleeuwse geschiedenis, rector van de Université libre de Bruxelles en een liberaal politicus die onder andere pleitte voor Nederlands... Lees meer en Eugène Goblet d'Alviella een Nederlandstalig blad met de titel Het Laatste Nieuws uitgegeven. Het verscheen voor het eerst op 7 juni 1888.

Na de verkiezingen gingen Hoste (die reeds De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer uitgaf), de onderwijzer Bert Leën en een onbekende Brusselse boekhandelaar alleen door met het uitgeven van de krant. Rond de eeuwwisseling werd Hoste de enige eigenaar. Vanaf dat moment was hij daarnaast ook uitgever en hoofdredacteur. Onder Hoste groeide de oplage van de krant gestaag en werd ze ook buiten Brussel verspreid en gelezen onder de Vlaamse arbeiders- en middenstandsklasse.

Oorlog en interbellum

In 1912 nam Julius Hoste (jr.) de leiding van de krant over en na het overlijden van zijn vader in 1933 werd hij tevens eigenaar. Hij bouwde de regionale edities van de krant verder uit en besteedde meer aandacht aan algemene berichtgeving en aan sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer , zonder de politieke ontwikkelingen te verwaarlozen. In de jaren 1930 schommelde het aantal journalisten rond de 40. Behalve het hoofdkantoor, gevestigd in een pand van Hoste in de Emile Jacqmainlaan, telde Het Laatste Nieuws twee bijkantoren: één in Gent en één in Antwerpen. Het was hun opdracht om verslag uit te brengen van het lokale nieuws en af en toe met een paar primeurs te komen. De bestuurder van het Antwerpse bureau was de liberaal Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer , die sinds 1919 als journalist aan de krant verbonden was.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer werd de uitgave van Het Laatste Nieuws gestaakt. Hoste gaf wel, samen met Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , vanuit Den Haag het weekblad Vrij België Vrij België
Vrij België was een weekblad van de Belgisch loyale flamingantische vluchtelingenpers, uitgegeven in Den Haag (1915-1918), onder hoofdredactie van de katholiek Frans van Cauwelaert en de ... Lees meer uit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer werd de krant Het Laatste Nieuws, net als Le Soir,‘gestolen’. Op 13 mei 1940 werd de uitgave van de krant gestaakt. Hoste was samen met hoofdredacteur Marcel Stijns Stijns, Marcel
Lees meer gevlucht naar Londen en had uitdrukkelijk verboden om de krant onder Duitse bezetting te laten verschijnen. In een onvrij land kon volgens hem geen vrije krant verschijnen. Met steun van de Propaganda Abteilung nam een deel van de redactie de krant echter over. Vanaf 18 juni 1940 verscheen Het Laatste Nieuws opnieuw, maar ditmaal onder Duitse censuur. Vanuit Londen veroordeelde Hoste de herverschijning en ontmaskerde hij het persbedrog. Hij deed dit in radiotoespraken, in brieven en in zijn Londens oorlogsdagboek. ‘Gij zoudt “Het Laatste Nieuws” met zijn nationaalsocialistische en anti-Engelsche artikels moeten lezen,’ schreef hij op 4 mei 1941 aan Van Cauwelaert. ‘Het is ongehoord’.

De voormalige chef van publiciteitsdiensten Georges van Acker was de verantwoordelijke uitgever van de ‘gestolen’ krant. Voormalig redactiesecretaris Jan Hadermann werd hoofdredacteur. Het Laatste Nieuws haalde in september 1940 een oplage van 285.557 exemplaren. In 1943 moesten Van Acker en Hadermann plaatsmaken voor Albert Claes en Adolf Peremans Peremans, Adolf
Adolf Peremans (1894-1966) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme in Brussel. Daarna vestigde hij zich in Nederland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij betrok... Lees meer , figuren van de harde lijn. Op 3 september 1944 verscheen het laatste nummer van de gestolen krant, en al op 5 september werd de bevrijdingskrant gedrukt, met in de kop: ‘Terug HET LAATSTE NIEUWS van vroeger’. Hoste en Stijns namen de leiding van de krant weer over. De balans van de oorlog werd geliquideerd. Al de personeelsleden die aan de gestolen krant hadden meegewerkt, werden ontslagen. Acht redactieleden, waaronder Van Acker en Hadermann, moesten zich verantwoorden voor het gerecht en werden op 29 november 1946 in hoger beroep veroordeeld door het Krijgshof.

Naoorlogse ontwikkelingen

Onmiddellijk na de oorlog kon Het Laatste Nieuws aanknopen bij zijn vooroorlogse succes. Een derde nieuw bijkantoor verscheen in Brugge. In 1952 stelde hoofdredacteur Marcel Stijns het succes van de krant vast: ze werd gelezen door alle lagen van de bevolking, ze had veel aandacht voor economisch Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer nieuws, ze kon buigen op een omvangrijk netwerk van lokale correspondenten en hield zich aan het belangrijkste journalistieke credo: ‘facts are sacred’. Op dat ogenblik had de krant een oplage van bijna 300.000 nummers.

Kort na het overlijden van Hoste (jr.) werd op 3 mei 1955 de Stichting Het Laatste Nieuws opgericht door onder anderen de weduwe van Hoste (jr.), Jeanne Persoons, Albert Maertens Maertens, Albert
Lees meer , de toenmalige directeur van de krant, en Stijns. De Stichting moest de onafhankelijkheid van het dagblad en haar redactie garanderen. Ze zag toe op de ideologische koers van de krant. Ze kon de aanwerving of het ontslag van redactieleden goedkeuren of weigeren. De Stichting steunde hiervoor op de Verklaring van Oxford (14 april 1947), een progressieve sociaalliberale beginselverklaring. Sinds 1970 wordt de redactie betrokken bij het bestuur van de Stichting.

Op 13 juni 1955 werd het familiebedrijf omgevormd tot de naamloze vennootschap Uitgeverij J. Hoste. De meerderheid van de aandelen bleef in handen van de familie Hoste, totdat de familie Van Thillo de aandelen in 1987 overnam. Het Laatste Nieuws werd onderdeel van De Persgroep, die in 2019 fuseerde tot DPG Media.

In 1957 nam de Uitgeverij J. Hoste het Antwerpse liberale dagblad De Nieuwe Gazet De Nieuwe Gazet
De Nieuwe Gazet (1897-2022) was een liberaal dagblad dat ontstond op initiatief van Antwerps burgemeester Jan van Rijswijck. Na lange tijd de concurrent van Het Laatste Nieuws te zijn gew... Lees meer over, dat de Antwerpse editie van Het Laatste Nieuws werd, maar zowel zijn titel als een ruime mate van redactionele vrijheid behield. De Uitgeverij J. Hoste verzorgt daarnaast de uitgave van onder andere het Zondagsnieuws (dat in 1958 De Zweep opvolgde) en Kwik (sinds 1959). In 1969 was de Uitgeverij J. Hoste de derde grootste persgroep in België, na de groep-Rossel en de groep-De Standaard. In 1972 stapten de kranten van de groep-Hoste samen met Het Volk en de Volksgazet in een samenwerkingsverband, Free, met als doel de concurrentiepositie van de kranten te verstevigen. In 1984 verhuisde de drukkerij van Het Laatste Nieuws naar Kobbegem, enkele jaren later volgde de redactie. In 2019 verhuisde de krant naar Antwerpen.

Vlaams en liberaal

Hoewel Het Laatste Nieuws niet werd opgericht als orgaan van de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer en zich altijd onafhankelijk bleef noemen, kon het van bij het begin beschouwd worden als de spreekbuis van de liberale, in meerderheid vrijzinnige Vrijzinnigheid
Dit artikel belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en de vrijdenkersbeweging van de 19de eeuw tot nu. Lees meer , flaminganten. Het antiklerikalisme van de krant maakte het aanvankelijk tot mikpunt van de katholieke pers. In de jaren 1890 werden in verschillende (katholieke) plattelandsgemeenten lokale verordeningen ingevoerd tegen de verspreiding van Het Laatste Nieuws, ondanks de grondwettelijk gewaarborgde persvrijheid. Pas in 1908 werden deze bepalingen opgeheven, onder impuls van de Belgische Persbond.

Wat de Vlaamse eisen betrof, was Het Laatste Nieuws evenwel bereid tot samenwerking met katholieken om te trachten de realisatie van een Vlaams minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer af te dwingen. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog en vooral na het ondertekenen van het schoolpact in 1958 was er van het antiklerikalisme nauwelijks nog iets te merken.

Het Laatste Nieuws heeft altijd een betrekkelijk ruime verspreiding gekend in Brussel. Op die manier droeg de krant bij tot het behoud van de Nederlandse taal bij de Brusselse middenklasse. Op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw werd een beperkt deel van de oplage verkocht in Wallonië en Noord-Frankrijk (meer dan 10% van de oplage rond de eeuwwisseling). Het Laatste Nieuws werd er vooral gelezen door inwijkelingen uit Vlaanderen (zie Taalminderheden Taalminderheden
Lees meer ). Ten gevolge van het assimilatieproces daalde de verkoop in Wallonië. In 1965 werd nog ongeveer 1% van de oplage verkocht in Wallonië.

In de eerste decennia van zijn bestaan lag het belang van Het Laatste Nieuws voor een groot deel in het feit dat het een breed publiek kon aanspreken en bewust maken van de Vlaamse zaak. Het Laatste Nieuws kantte zich tegen de Franstalige dominantie, maar ook tegen het Vlaams separatisme en het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . In tegenstelling tot De Nieuwe Gazet had het dagblad van de Hostes evenwel begrip voor de idealisten onder de activisten. Na de Eerste Wereldoorlog riep Het Laatste Nieuws op om de gevolgen van de repressie Repressie
Lees meer te beperken en verdedigde de krant de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer ). In de jaren 1930 verschenen scherpe aanvallen tegen het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer en Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer . Na de Tweede Wereldoorlog werd een voorzichtig standpunt ingenomen over de Koningskwestie. Wat hielp in het vertolken van de Vlaamsgezinde standpunten, was de journalistieke medewerking van diverse schrijvers en intellectuelen, zoals Abraham Hans Hans, Abraham
Lees meer , Willem Pelemans Pelemans, Willem
Willem Pelemans was als musicus grotendeels autodidact. Hij speelde een belangrijke rol in het cultureel leven in Vlaanderen en in het bijzonder in het Vlaams muziekleven in Brussel. Als ... Lees meer , Jan Walravens, Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer en Resseler.

Daarnaast speelde Het Laatste Nieuws een rol in de vernederlandsing van het liberale politieke personeel en in de evolutie binnen de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang die in 1971-1972 leidde tot de splitsing in de Vlaamse en een Waalse liberale partij. De laatste jaren mikt Het Laatste Nieuws vooral op een breed lezerspubliek, wat leidt tot een verminderde aandacht voor politieke en culturele verslaggeving.