Dewitte, Frans
Priester Frans Dewitte (1883-1979) verdedigde op taalgebied de radicale aansluiting bij het Noord-Nederlands. Als sociaal- en Vlaamsgezinde zette hij zich gedurende meer dan een halve eeuw in voor de christelijke arbeidersbeweging.
Frans Dewitte deed zijn humaniorastudies aan het Sint-Lodewijkscollege te Brugge. In 1906 werd Dewitte tot priester gewijd en tot surveillant benoemd aan het Sint-Amandscollege te Kortrijk (tot 31 mei 1912). Achtereenvolgens was hij onderpastoor in Izegem, Oostkamp (1919), Passendale (1924) en ten slotte pastoor in Heule-Watermolen (1932), Bellegem (1941) en Ingelmunster (1947). Sinds 1957 was hij emeritus. Dewitte onderging de invloed van zijn leraar Achiel Lauwers Lauwers, Achiel
Achiel Lauwers (1864-1910) richtte in West-Vlaanderen Nederlandstalig onderwijs voor arbeiderskinderen in en stond aan het stuur van de Roeselaarse en Brugse Gildes der Ambachten en Chris... Lees meer , en van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer en Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer . In De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer verdedigde hij op taalgebied de radicale aansluiting bij het Noord-Nederlands.
Van 1906 tot 1912 verleende hij zijn medewerking aan Biekorf Biekorf
Biekorf is een West-Vlaams tijdschrift dat in 1890 werd opgericht door flaminganten uit het milieu van Dietsche Biehalle. In het begin was het een leesblad gericht op taal. Biekorf bestee... Lees meer en Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer , en van oktober 1907 af aan het Kortrijksche Volk. Zijn sociale bewogenheid werd in zijn Kortrijkse tijd versterkt door deken Edouard de Gryse De Gryse, Edouard
Edward de Gryse (1848-1909) was een priester, deken en seminarieleraar. Hij combineerde en christelijke, sociale en Vlaamse overtuiging. Lees meer . Hij nam in de studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer deel aan de reeks sociale studiedagen met Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer , Alfons de Groeve De Groeve, Alfons
Alfons de Groeve (1885-1945) werkte als student mee aan De Vlaamsche Vlagge en aan Ons Leven. Daarna was hij uitgever. Tijdens het interbellum was hij volksvertegenwoordiger voor de katho... Lees meer en Floris Prims Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over A... Lees meer . Het organiseren van het vierde Vlaamsch Sociaal Studentencongres te Kortrijk in de paasvakantie van 1912 bracht hem in conflict met Mgr. Gustave Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer . In Izegem werd hij bij pastoor Victor van Coillie de promotor van de arbeidersvereniging, onder meer met de stichting van het Izegemsche Volk, een initiatief dat op 26 december 1918 aanleiding gaf tot het ontstaan van De Volksmacht, waar Dewitte tot 1970 journalistiek aan meewerkte. Als collega van veel West-Vlaamse sociaal- en Vlaamsgezinde priesters ( Achiel Logghe Logghe, Achiel
Achiel Logghe (1878-1965) was een sociaal en flamingantisch geïnspireerde priester, die een actieve rol speelde in de christelijke arbeidersbeweging. Lees meer , Prosper Moncarey Moncarey, Prosper
Prosper Moncarey (1876-1961) was een West-Vlaamse leraar, kapelaan en pastoor. Hij legde de nadruk op Vlaamse en sociale emancipatie. Lees meer , Honoré Maes Maes, Honoré
Honoré Maes (1879-1971) was een West-Vlaamse priester, die vanuit zijn flamingantische opvattingen diverse sociale en syndicale activiteiten ontplooide in het kader van de opkomende chris... Lees meer en anderen) heeft hij zich gedurende meer dan een halve eeuw ingezet voor de christelijke arbeidersbeweging Christelijke arbeidersbeweging
In de christelijke arbeidersbeweging heeft steeds een uitgesproken belangstelling voor de Vlaamse kwestie bestaan. De groeiende invloed van deze beweging, in het kielzog van de democratis... Lees meer . Van 1924 tot 1932 was hij lid van het hoofdbestuur van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer .
Werken
– De Brugse studentenkring tot 1906, in: Haec Olim, 16, 1963-1964, p. 16-23.
– Surveillant Cyriel Delaere 1861-1917, in: Haec Olim, 17, 1967, p. 31-36.
– C. Delaere te Nieuwpoort en te Leffinge, in: Haec Olim, 18, 1968, p. 41-49.
– Nog over Honoré Maes, in: De Roede van Tielt, 3, 1972, p. 37-53.
Literatuur
– S. Scholl, Geschiedenis van de arbeidersbeweging in West-Vlaanderen 1875-1914, Brussel, 1953, p. 46, 51, 111; 122; 128, 158-162, 198.
– J. Geldhof, 50 jaar christelijke arbeidersbeweging Izegem, Izegem, 1957.
– A. Dumon, Notities over kapelaan R.M. de Smet, in: Huldeboek Robrecht de Smet, Tielt, 1968, p. 31, 46, 60-61, 65, 74.
– J. François, Ten huize van pastoor Dewitte, in: De Weekbode, 3, 17 en 24 december 1971.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift ‘De Vlaamsche Vlagge’ 1875-1933, Leuven, 1976, p. 142.
– A. Dewitte, In memoriam pastoor Frans Dewitte, in: Biekorf, jg. 79, nr. 1-2, januari-februari 1979, p. 55-58.
– M. Fraeyman, In memoriam pastoor Frans Dewitte, in: De Gids op maatschappelijk gebied, jg. 70, nr. 4 (april 1979), p. 365-367.
– J. Devogelaere, Kroniek van de gilde en de sociale beweging te Roeselare voor Wereldoorlog I, Roeselare, 1980, p. 311, 313, 318, 338.
– R. Vanlandschoot, Michiel Vandekerckhove. Leven en werk, Rekkem, 1980, p. 103, 134, 162.
– A. Maertens, Een grote uit onze Westvlaamse clerus, pastoor Dewitte 1883-1979, in Avond. Driemaandelijks contactblad voor priesters emeriti, jg. 14, nr. 5, 1980, p. 35-42.
– R. Vanlandschoot, Joris Lannoo. Drukker en uitgever voor Vlaanderen, Tielt, 1984, p. 54, 57, 58, 113, 114, 177, 220.
– J.-M. Lhermyte, Geschiedenis van Izegem, Izegem, 1985.
– E. Gerard, De christelijke arbeidersbeweging in België I, Leuven, 1991, p. 121.
– R. Vanlandschoot, Van syndicalisme tot corporatisme. Juul Declercq (1897-1955), in Jaarboek Joris van Severen, 8, 2004, p. 130.
– Id., Prosper Moncarey, leraar, onderpastoor, sociaal werker, flamingant. Tielt 1901-1925, in: De Roede van Tielt, 42, nr. 4, oktober-december 2011, p. 353, 371.