De Ruitenbrekers

Op de Leonardus L. de Bo De Bo, Leonardus
Leonard-Lodewijk de Bo (1826-1885) was een priester, jarenlang leraar aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge en overleden als pastoor-deken van Poperinge. Hij was lexicoloog van het West... Lees meer -hulde in Tielt op 3 september 1885, die door de Tieltse afdeling van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer werd georganiseerd, hield Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer een redevoering waarin hij de lof zwaaide van de gevierde en tegelijk scherp uithaalde naar de West-Vlaamse studentenbeweging zoals zij zich in die jaren manifesteerde. Hij bestempelde ze als een ‘nuttelooze beweginge’ en als ‘naamloos guitenwerk en verwaande ruitebrekerije van machtelooze kinders’.

Met zijn uitval wilde Gezelle zich distantiëren van de felle kritiek die het ’lakse’ Davidsfonds vooral sinds 1884 te verduren kreeg in De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer vanwege de jonge redactieploeg die toen was aangetreden. Maar behalve het veilig stellen van zijn eigen relatie met het Davidsfonds, dat weldra zijn Hiawatha zou uitgeven, wilde Gezelle met zijn uitval ook zijn uitdrukkelijke afkeuring doen blijken voor de richting die de West-Vlaamse studentenbeweging in de jaren 1880 uitging. Zo was er haar kritiek op het gezag die recentelijk in De Vlaamsche Vlagge sterk was toegenomen, haar hang naar taal flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en haar steun aan de onzijdige Landdagbeweging Landdagbeweging
De Landdagbeweging, die zich ontwikkelde vanaf de vroege jaren 1860, vormde tot aan de Eerste Wereldoorlog de aanzet tot een reeks al dan niet succesvolle initiatieven tot samenwerking va... Lees meer . Van zulke beweging wilde hij niet meer ‘de Meester’ genoemd worden.

West-Vlaamse studenten, wellicht in hoofdzaak Emiel de Visschere De Visschere, Emiel
Emiel de Visschere (1861-1910) engageerde zich tijdens zijn Leuvense studietijd in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging. Nadat hij zich in Brugge als advocaat had ... Lees meer , publiceerden kort daarop, in december 1885, het scherpe pamflet De Ruitenbrekers waarin ze Gezelles houding bestempelden als verraad. Om de herkomst van de brochure te verdoezelen gaven de Antwerpse studenten Adolf Pauwels Pauwels, Adolf
Adolf Pauwels (1864-1902) was tijdens zijn jonge jaren erg actief in de katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging. Als advocaat en als politicus zette hij zich nadien vo... Lees meer en Adelfons Henderickx Henderickx, Adelfons
Adelfons Henderickx (1867-1949) was een Antwerpse katholieke volksvertegenwoordiger. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme en tijdens het interbellum in het ... Lees meer een Antwerps accent aan de tekst en werden schuilnamen gebruikt als 'sinjoor' en 'meetingist'. De tekst werd ook in Antwerpen uitgegeven. In het Leuvense studentenblad Onze Vlaamsche Wekker Onze Vlaamsche Wekker
Onze Vlaamsche Wekker was een Vlaamsgezind studentenblad dat tussen 1882 en 1887 verscheen in Leuven en West-Vlaanderen. Het ging uit van West-Vlaamse studenten aan de Leuvense universite... Lees meer , dat voornamelijk door West-Vlaamse studenten werd opgesteld, verscheen eveneens een verontwaardigde reactie op de uitlatingen van Gezelle. Van zijn kant probeerde Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer de gebroken potten te lijmen. In zeven brieven die hij publiceerde in het nieuwjaarsnummer 1886 van De Vlaamsche Vlagge poogde hij Gezelle opnieuw als boegbeeld van de West-Vlaamse studentenbeweging naar voren te halen.

Voor vele West-Vlaamse jongeren hoefde dat niet meer. In hun pamflet De Ruitenbrekers namen zij afstand van de West-Vlaamse beweging, die aanvankelijk zo inherent verbonden was geweest met de blauwvoeterij Blauwvoeterij
Blauwvoeterij is de benaming voor de eerste fase van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, vanaf de ‘Groote Stooringe’ in 1875 in het Klein Seminarie van Roeselare tot omstreeks 1880, ... Lees meer . Zij kozen integendeel resoluut voor een taalpolitieke studentenbeweging: ‘is uwe beweging de Vlaamsche taalvorsing’, kon Gezelle erin lezen, ‘wij eren die, doch zeggen: eerder waardige liefhebberij is het dan beweging. Onze beweging ondertussen is ene andere en leidt naar 't herwinnen - stormerderhand waar het nodig is - onzer Vlaamsche rechten’. Hun bewering dat Gezelle met zijn uitval in de kaart speelde van de gezworen tegenstanders van de studentenbeweging werd nog in 1889 treffend bewezen, toen de Brugse bisschop Johannes Faict Faict, Johannes
Johannes Faict (1813-1889) was bisschop van Brugge (1864-1894). In het eerste decennium van zijn episcopaat steunde hij de katholieke Vlaamse beweging. Vanaf 1875 voerde hij een repressie... Lees meer een beroep deed op de West-Vlaamse dichter om de leerlingenbeweging verder te helpen beteugelen zoals hij dat eerder in Tielt had gedaan. Niettemin had de uitval van Gezelle zijn weerslag op de redactie van De Vlaamsche Vlagge. De oudere medewerkers Verriest en Emiel Demonie Demonie, Emiel
Emiel Demonie (1846-1890) was een Vlaamse Rooms-katholieke priester en maakte deel uit van de blauwvoeterijbeweging. Hij behoorde als leraar tot de kring rond Hugo Verriest en had Albrech... Lees meer gaven er opnieuw een gematigder koers aan. De kritiek op het Davidsfonds en de lauwe Vlaamsgezinden werd voortaan in het tijdschrift achterwege gelaten.