Internacia

Publicatie
Lieven Saerens (2023, ongewijzigd), Lieven Saerens (1998)
Volledige titel
Internacia : Halfmaandblad ter Internationalisatie der Vlaamsch Nationale Beweging
Alternatieve titel
De Aanval : Dietsch Kampblad op het West- Germaansch Volkenfront
Periode
15 februari 1930 -
1933
Leestijd: 7 minuten

Vlaams-nationalistisch blad uitgegeven te Antwerpen van 1930 tot 1933 met als ondertitel "Half Maandblad ter Internationalisatie der Vlaamsch Nationale Beweging".

Internacia verscheen vanaf 15 februari 1930 en was bedoeld als reactie tegen de viering van 100 jaar België. Onder de kop "Goed heil Internacia!" bood August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
onmiddellijk zijn steun aan: "Ik ken geen meer doelmatige anti-'30 werking, dan deze welke Internacia wil verwezenlijken: de buitenlandse bladen, de buitenlandse bezoekers voorlichten en hun doen inzien dat het 100ste jaar van België's bestaan tevens het 100ste jaar is van Vlaanderen's verdrukking (...). Heel de wereld moet vernemen wat die door Frankrijk aangestichte muiterij van 1830 betekende, welke gevolgen voor Vlaanderen zij had (...)." Om een zo breed mogelijk publiek te bereiken publiceerde Internacia zowel bijdragen in het Nederlands als in het Duits, het Engels, het Frans en het Esperanto. Het eerste nummer vermeldde als hoofdredacteur gewezen activist Firmin Mortier Mortier, Firmin
Antwerpenaar Firmin Mortier (1899-1972) was tijdens WOI betrokken bij het activisme. Daarna militeerde hij in de Frontpartij en de BWP. Na WOII was hij directeur van de Koninklijke Neder... Lees meer
en als beheerder spoorwegbeambte Emiel Ilegems, medewerker van De Schelde De Schelde (1919-1936)
Lees meer
, van november 1927 tot maart 1933 secretaris van Het Vlaamse Kruis Het Vlaamse Kruis
Lees meer
en naar verluidt (gewezen) communistisch sympathisant. Al van bij het tweede nummer kwamen redactie en beheer volledig in handen van Ilegems. Vanaf oktober 1930 beschikte Internacia ook over een eigen, gelijknamige uitgeverij. Tot de medewerkers van het blad behoorden Jef van Eyck Van Eyck, Jef
Jef van Eyck (1901-1986) was achtereenvolgens aanhanger van de Frontpartij en van het VNV. Hij was ook betrokken bij de stichting van het Vlaamse Kruis en betrokken bij diverse andere Vla... Lees meer
, Borms, Ward Hermans Hermans, Ward
Ward Hermans (1897-1992) was een Vlaams-nationalistische schrijver, journalist en politicus, die in de loop van het interbellum radicaliseerde in nationaalsocialistische zin. Tijdens de T... Lees meer
, Oscar G. Dangez, Arthur Faingnaert Faingnaert, Arthur
Arthur Leopold Faingnaert (1883-1971) was van opleiding kleermaker, maar verwierf via avondonderwijs een ruime algemene ontwikkeling. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in... Lees meer
, Hugo van den Broeck Van den Broeck, Hugo
Hugo van den Broeck (1891-1960) was vooral actief in verschillende domeinen van de perswereld. Na de Eerste Wereldoorlog vlucht hij naar Nederland en wordt in België bij verstek veroordee... Lees meer
, de Nederlanders Hendrik Brugmans Brugmans, Hendrik
Hendrik Brugmans (1906-1997) was Groot- en later Heel-Nederlander, socialist en na de Tweede Wereldoorlog vooral een onvermoeibare pleitbezorger van de Europese integratie. Lees meer
en Johannes Hendrik Harder, de Duitsers H.W. Röhrig, Emil Gast en A.G. Lemke en Waals separatist Jean Daubret, pseudoniem van de toen in Antwerpen wonende Paul Ruscart, internationalist en 'revolutionair socialist', maar ook bewonderaar van de Action française Action Française
De Action française was een Franse monarchistisch-nationalistische beweging uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Binnen de Vlaamse beweging was de ontvankelijkheid voor haar ideeëngoed ... Lees meer
. Tal van bijdragen verschenen evenwel onder initialen of pseudoniemen.

Aanvankelijk toonde Internacia zich voorstander van het democratisch model, zag het in het Russisch sovjetregime ook positieve aspecten en was het pleitbezorger van een eerder pacifistisch antimilitarisme Antimilitarisme
Lees meer
, met propaganda voor publicaties als Van het Westelijk front geen nieuws van Erich Maria Remarque en Contre la guerre avec Einstein van Maurice Lecat. Vrij veel aandacht werd besteed aan contacten met Waalse separatisten, met als achterliggende filosofie "als het maar tegen België gaat". Op 1 augustus 1930 kwam het in het Antwerpse Vlaams Huis Vlaamse Huizen
Lees meer
Malpertuus tot een akkoord met Le Toscin van René Tilman en Georges Truffaut Truffaut, Georges
Georges Truffaut (1901-1942) was een Waalse socialistische politicus. Hij was ook betrokken bij de Waalse beweging. Lees meer
, spreekbuis van de Luikse organisaties L'Action wallonne en Le Comité wallon en het Brusselse L'Avant Garde. Inzet was de wederzijdse eerbiediging van de Vlaamse en Waalse grenzen. Tegelijk verschenen in Internacia al onmiddellijk pro-Duitse bijdragen waarin uitvoerig gesproken werd over de Jahrhundertlanger Rassenkampf van Romanen gegen Germanen, Vlaanderen werd voorgesteld als een "voorpost van het Germanendom", opgeroepen werd tot allgermanische Solidarität en stelling werd genomen tegen het 'Diktaat van Versailles' en de overheveling van Eupen-Malmedy naar België. In 1931 schaarde Internacia zich achter de (derde) Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1931-1940)
De Raad van Vlaanderen (1931-1933) moest leiding geven aan de Vlaamse strijd, maar had geen concrete politieke invloed. Haar maandblad Tijdingen van de Raad van Vlaanderen bleef verschij... Lees meer
van Borms en een jaar later achter de Vlaamsche Broederschap Vlaamsche Broederschap
De Vlaamsche Broederschap (1932) wilde alle Vlaams-nationalisten verenigen. Lees meer
, het 'keurkorps' van de Raad en met secretariaat op Ilegems' adres.

Van meet af aan had Internacia met financiële moeilijkheden te kampen – einde 1931 was er sprake van "ruim 4000 frank" deficit – en het zou ze nooit te boven komen. Dat werd nog versterkt doordat Ilegems in 1930 zijn baan bij de Belgische staat kwijtspeelde, naar eigen zeggen wegens zijn inzet voor Internacia. Zijn pogingen om medio 1932 tot een samenwerking met het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
te komen, liepen op niets uit en ook de oprichting van een Vlaamsch Persbureau Vlaamsch Persbureau
Het Vlaamsch Persbureau was een onderdeel van het in Den Haag gevestigde Vlaamsch Comité en belastte zich met pers en propagandazaken voor de uitgeweken activisten. Lees meer
kwam, bij gebrek aan geld en mankracht, niet van de grond. Mede door de verkiezingsoverwinningen van Adolf Hitler enerzijds en de verkiezingsnederlagen van de Vlaams-nationalisten anderzijds, maar allicht ook door de nijpende financiële situatie trad in de loop van 1932 een koerswijziging op. Internacia zag voortaan steeds minder heil in de 'parlementaire methode', distantieerde zich van een federalistisch concept, riep om een leidersfiguur en besteedde geen aandacht meer aan het Waals separatisme. Daubret was intussen uit de redactie verdwenen, evenals bijvoorbeeld Brugmans. Nieuwe medewerkers werden de gewezen activisten ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
) Paul Vrijdaghs Vrijdaghs, Paul
Limburger Paul Vrijdaghs (1886-1945) was tijdens WOI lid van de Raad van Vlaanderen. Na de oorlog vluchtte hij naar Nederland. Daarna vestigde hij zich in Duitsland waar hij propaganda m... Lees meer
en Jules Bussens, geneesheer, dinaso en tijdens de Eerste Wereldoorlog vrijwilliger in het Duitse leger. Na de nieuwe verkiezingsoverwinning van Hitler van 5 maart 1933 werd steeds nadrukkelijker gesteld dat antimilitarisme Antimilitarisme
Lees meer
louter ten doel moest hebben "het Belgisch leger-apparaat" te ontwrichten, zodat "de opmars van den 'bondgenoot' van Vlaanderen" zou worden "vergemakkelijkt". Wie die bondgenoot dan wel zou zijn was duidelijk: "Van nu af zien de denkende Vl. nationalisten in Duitsland enkel de bondgenoot, evenals onze activisten deden" (15 april 1933). Tevens nam Internacia het voor het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
op en verschenen er van de ene dag op de andere heftige anti-joodse en antisocialistische bijdragen. Berichten over gruwelijkheden in Duitse concentratiekampen werden, bij monde van Hermans, afgedaan als greuelhetze van 'marxistische jodenbladen': "er is geen werkloze, die zijn lot niet zou willen ruilen met dit van de bewoners van zulk een concentratiekamp" (1 september 1933).

Op 1 oktober 1933 werd de titel van het blad veranderd in De Aanval De Aanval (1932)
Lees meer
, "Dietsch Kampblad op het West- Germaansch Volkenfront", allicht een verwijzing naar Joseph Goebbels' blad Der Angriff. Nieuwe medewerkers waren J. Muktas, afkomstig uit de Vlaamsch-Nationale Blauwvoetbond Vlaamsch-Nationale Blauwvoetbond
De Vlaamsch-Nationale Blauwvoetbond was een turnbond die sinds 1929 jongeren via het turnen tot de volksgemeenschap wilde brengen. De turnbond kwam in de collaboratie terecht. Lees meer
van Borms en het Mechels Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
van Hermans en Halm, pseudoniem van de Antwerpse dinaso en litterator Constant Soetewey, beter bekend onder zijn ander pseudoniem van Kurt Köhler. Ilegems' engagement voor De Aanval leidde tot zijn uitsluiting als voorlopig lid van het Verdinaso. Op 29 oktober 1933 richtte Ilegems samen met Gabriel Mares, zoon van gewezen activist Pieter Mares en een tijd bestuurslid van het gewest Antwerpen van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS), de Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij (NSNAP) op. De organisatie nam klakkeloos het programma van de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei van Hitler over, maar stierf al snel een stille dood. Op 24 december 1933 verscheen het laatste nummer van De Aanval.

De uitgeverij Internacia bleef nog een tijd voortbestaan. Vanaf 1934 drukte ze het AKVS-orgaan De Witte Kaproen Witte Kaproen
De Witte Kaproen was een flamingantisch strijdblad dat van 1910 tot 1921 in Gent werd uitgegeven door Alfons Sevens. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verscheen het niet. Van 1918 tot 1921 n... Lees meer
. Datzelfde jaar werd ze opgeslorpt door de drukkerij-uitgeverij Kiliaan, met als beheerder-voorzitter Dangez, als bedrijfsleider Silvain van Horenbeeck en als artistiek leider Frans van Immerseel Van Immerseel, Frans
Lees meer
. Ilegems werd tot beheerder-bestuurder aangesteld. Zowel Dangez als Van Horenbeeck was afkomstig uit de Kristene Vlaamsche Volkspartij Kristene Vlaamsche Volkspartij
De Kristene Vlaamsche Volkspartij (1920-1933) werd in Antwerpen opgericht naast de Frontpartij. Daarmee werd in 1925 en 1929 een kartel gesloten. Na de stichting van het VNV werd de part... Lees meer
van René Lagrou Lagrou, René
René Lagrou (1904-1969) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Lagrou had contacten met het naziregime, stichtte in 1940 de Algemeene-SS Vlaanderen waar hij de eerste leider van werd e... Lees meer
en was bij de parlementsverkiezingen van 1932 in het arrondissement Mechelen opgekomen voor het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
van Hermans. Ze onderhielden ook contacten met het Verdinaso, waarvan Van Immerseel en Hermans lid waren. In een brochure van Dangez uit 1934 over Willem de Zwijger werd dan weer propaganda gevoerd voor de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer
en De Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer
. Kiliaan drukte ook Het Vlaamsche Volk – Het Vlaamsche Land van Raf Verhulst Verhulst, Raf
Raf Verhulst (1866-1941) was een Vlaamsgezinde schrijver, journalist en docent, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol opeiste in het activisme. Lees meer
, waaraan eveneens gewezen Internacia- redacteurs als Muktas, Vrijdaghs, Van Eyck en Faingnaert (onder het pseudoniem van Leo Van Lierde) meewerkten. Kenmerkend voor het radicalisme van het bestuur van Kiliaan was de uitgave van Hermans' brochures Jodendom, marxisme en wereldheerschappij en Vlaanderen, slagveld van Frankrijk, waarin het hoofdstuk "Het zwarte gevaar: Negro- Gallië". Dat belette niet dat Kiliaan van september 1934 tot begin februari 1935 ook het 'links' georiënteerde blad Het Sociaal Reformisme van Jan Laureys Laureys, Jan
Lees meer
drukte, spreekbuis van een gelijknamige beweging waarin intussen ook Mares was verzeild geraakt.

Tijdens de bezetting kwamen verscheidene medewerkers van Internacia en De Aanval, zoals Hermans, Bussens, Vrijdaghs en Soetewey, in SS Germaansche-SS Vlaanderen
Lees meer
-rangen terecht, terwijl bijvoorbeeld Muktas instructeur aan de Kaderschool van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
in Mechelen werd. Ilegems werd actief in de Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen
Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV) was een organisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog van jonge mannen en vrouwen die vrijwillige arbeid verrichtten voornamelijk door het ... Lees meer
en hij zou ook meewerken aan het goeddeels door SS'ers volgeschreven Volk aan den Arbeid Volk aan den Arbeid
Lees meer
(1942-1944), met als zusterorgaan Les Hommes au Travail, waarvan Ruscart hoofdopsteller was.

Bij Internacia verschenen: E. Ilegems, Een diatribe tegen Roemenië. Een staat voor de camera der objectieve beoordeling, 1930; – Dr. Smegeli (anagram van Ilegems), Vlaanderen voor en tijdens de revolutie van 1830. Een historische schets, 1930; – A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging. Een schets van het Vlaamsch aktivisme, 1930; – J. Schrijnen, De culturele eenheid in het volkswezen van Groot Nederland, 1930; – M. Vercammen, Jeugdbeweging, z.j. (1931); – J. van Eyck, Willem Prince van Oranje. Een heldenfiguur uit den grootschen vrijheidskamp der Nederlanden tegen de Spaansche overheersing, 1932 en 1933; – H.E. Jacobs, Drie brieven over franskiljonschen 'rechtszin', 1933; – J. Daubret, De militie, z.j.

Bij Kiliaan verschenen: W. Hermans, Jodendom, marxisme en wereldheerschappij, 1933;– W. Hermans, Onder de vuist van Frankrijk's munitiefabrieken; – O. Dangez (ed.), In het teken van Willem den Zwijger. Steenen voor het Groot Nederlandsch gebouw, 1933; – W. Hermans, Vlaanderen, slagveld van Frankrijk, 1934; – W. Hermans, West- Europeesche perspectieven. 't Wordend Dietschland in 't worden van den tijd, z.j.

Literatuur

– G. Provoost, Ward Hermans, 1977.
– G. van Haver, Onmacht der verdeelden. Katholieken in Vlaanderen tussen demokratie en fascisme. 1929-1940, 1983.

Suggestie doorgeven

1998: Lieven Saerens

2023: Lieven Saerens

Databanken

Inhoudstafel