Van Hecke, Paul-Gustave

Jeugd

Paul-Gustave van Hecke kwam uit een socialistisch nest, al hadden zijn ouders zich tot de middenklasse opgewerkt. In 1904 werd hij lid van de Socialistische Jonge Wacht – de jongerenafdeling van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) Belgische Werkliedenpartij
Lees meer – en vanaf 1905 redactiesecretaris van De Waarheid De Waarheid (1906-1918)
De Waarheid (1906-1918) was een dissident socialistisch, flamingant en activistisch weekblad in Gent. Lees meer . Vlaamsch socialistisch maandschrift. Van Hecke meende dat de arbeidersklasse niet alleen materieel, maar ook intellectueel ontvoogd moest worden, wat al snel tot onenigheid binnen de redactie leidde. In de zomer van 1906 kwam het tot een breuk met de socialistische partij. Van Hecke koos voor een carrière als acteur (zonder veel succes) en schrijver (zie Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer ).

In 1907 richtte hij met Reimond Kimpe Kimpe, Reimond
Reimond Kimpe (1885-1970) verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar Nederland om te ontsnappen aan gerechtelijke vervolging vanwege zijn activisme. Hij was er werkzaam in de huizen- en weg... Lees meer het tijdschrift Nieuw Leven (1907-1909) op. Vanaf de tweede jaargang traden onder meer Gustaaf Vermeersch Vermeersch, Gustaaf
Gustaaf Vermeersch (1877-1924) was een romanschrijver in dienst van de spoorwegen. Hij zette zich in voor de Vlaamse beweging in Wallonië en was tijdens de Eerste Wereldoorlog activist.... Lees meer en Arie Delen tot de redactie toe. In 1909 stichtte hij samen met Frits van den Berghe Van den Berghe, Frits
Lees meer de Vlaamsche Vereeniging voor Tooneel- en Voordrachtkunst (VVTV) Vlaamsche Vereeniging voor Tooneel- en Voordrachtkunst
De Vlaamsche Vereeniging voor Tooneel- en Voordrachtskunst (VVTV) was een Gentse toneelvereniging die in 1909 werd opgericht door Oscar de Gruyter en bedoeld was als een instrument voor V... Lees meer . Met de opvoering van Alfred Hegenscheidt Hegenscheidt, Alfred
Lees meer s Starkadd op 10 april 1909 in de Minardschouwburg in Gent beleefde de vereniging haar gloriemoment. Met de keuze voor dit stuk maakte de VVTV duidelijk dat haar opvattingen aansloten bij die van het literaire tijdschrift Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer . Oud-Van Nu en Straksers August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer , Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer en Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer waren aanwezig bij de opvoering, waarin Van Hecke een kleine rol speelde.

In hetzelfde jaar vestigde Van Hecke zich in Sint-Martens-Latem waar hij de (literaire) mentor werd van de Tweede Latemse school, waartoe onder meer Van den Berghe, Gust de Smet en Constant Permeke behoorden. Ook ontstond daar onder zijn impuls De Boomgaard De Boomgaard
De Boomgaard was een ‘Algemeen geïllustreerd maandschrift voor literatuur en kunst’ (1909-1911). Het verscheen in Antwerpen onder redactie van André de Ridder, Edmond van Offel, Hugo van ... Lees meer , een literair maandblad in de geest van Van Nu en Straks. Met medeoprichter André de Ridder De Ridder, André
André de Ridder (1888-1961) was hoogleraar statistiek en financiële wetenschappen, romanschrijver en een invloedrijk kunstcriticus en -promotor. Lees meer sloot hij een levenslange vriendschap.

In 1910 verhuisde Van Hecke naar Antwerpen waar hij redacteur werd van achtereenvolgens de katholieke krant La Métropole La Métropole
La Métropole was een Franstalig conservatief katholiek dagblad (1894-1974) dat werd uitgegeven in Antwerpen. Het vertolkte de stem van de katholieke Franstalige elite in Vlaanderen en ver... Lees meer (1910-1911) en de liberale stadskrant De Nieuwe Gazet De Nieuwe Gazet
De Nieuwe Gazet (1897-2022) was een liberaal dagblad dat ontstond op initiatief van Antwerps burgemeester Jan van Rijswijck. Na lange tijd de concurrent van Het Laatste Nieuws te zijn gew... Lees meer (1912). Met Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer , Victor de Meyere De Meyere, Victor
Lees meer en Edmond van Offel vormde Van Hecke begin 1913 de redactie van De Tijd. Algemeen Vlaamsch Letterkundig Maandschrift. Het was de eerste keer dat Van Hecke bij een onmiskenbaar Vlaamsgezind tijdschrift betrokken was. De rubrieken van Baekelmans (‘Vlaamsch Leven. Kanttekeningen van een flamingant’) en Joris Fassotte Fassotte, Joris
Joris Fassotte (1882-1945) was een bankier en econoom, die een economische invulling gaf aan het Vlaams-nationalisme. Lees meer (‘De Vlaamsche Beweging’) getuigen daarvan. In de bijdragen van Van Hecke zelf is geen sprake van flamingantisme.

Eerste Wereldoorlog en activisme

Begin 1914 keerde Van Hecke terug naar Gent waar hij correspondent werd van de Vlaamsche Gazet van Brussel/Het Laatste Nieuws De Vlaamsche Gazet – Het Laatste Nieuws
Lees meer . Deze liberale krant stond onder leiding van Julius Hoste jr. Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer en de redactionele lijn was uitgesproken Vlaamsgezind. Van Hecke ontpopte zich prompt tot flamingant. Hij pleitte onder meer voor de ‘vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool’ en hekelde het gebruik van het Frans bij de Gentse burgerwacht. In die periode engageerde hij zich ook in het Nationaal Vlaamsch Verbond Nationaal Vlaamsch Verbond
Het Nationaal Vlaamsch Verbond was een vereniging waarin vrijzinnige en katholieke flaminganten van 1891 tot 1914 samenwerkten. Lees meer en richtte hij samen met René de Clercq De Clercq, René
Lees meer het Algemeen Kunstverbond der beide Vlaanderen op.

Enkele maanden na de Duitse inval ging Van Hecke in op de vraag van Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer om Brussels correspondent van het activistische dagblad De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer te worden. Op 11 juli 1915 hield hij tijdens de Guldensporenviering in het Vlaamsch Huis op de Grote Markt van Brussel een geestdriftige lezing, die nadien door De Vlaamsche Post als pamflet werd verspreid. Het was een ondubbelzinnige oproep tot activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . In oktober 1915 gaf Van Hecke zijn correspondentschap door aan Gustaaf Vermeersch om met Adolf Clauwaert Clauwaert, Adolf
Adolf Clauwaert (1879-1958) was een Vlaamsgezinde acteur, industrieel en tijdens beide wereldoorlogen directeur van de Brusselse Alhambraschouwburg. Lees meer en Lodewijk Peerenboom Peerenboom, Lodewijk
Lodewijk Peerenboom (1872-1937) richtte in 1909 in Brussel mee het Vlaams Huis aan de Grote Markt op. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activisme. Daarna was hij li... Lees meer Het Vlaamsch Tooneel op te richten. Met Duitse steun kon het gezelschap de Alhambraschouwburg Alhambra-schouwburg
De in 1973 afgebroken Alhambraschouwburg aan de Emile Jacqmainlaan was het decor van markante episodes in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. Het theater maakte naam als vroege Vlaam... Lees meer bespelen.

Toen Van Hecke in mei 1916 het Franstalige ‘théatre de comédie’ La Bonbonnière overnam, leek hij afstand te nemen van het flamingantisme. Toch bleef hij tot in 1918 meewerken aan het activistisch weekblad Vlaamsch Leven Vlaamsch Leven
Vlaamsch Leven was een "Zelfstandig Vlaamsch-Geïllustreerd Weekblad". Het verscheen in Brussel van 3 oktober 1915 tot 20 oktober 1918. Lees meer . Waarom Van Hecke nooit aangeklaagd of vervolgd werd voor zijn nochtans openlijke activisme is een raadsel.

Interbellum

Tijdens de oorlog had Van Hecke kennisgemaakt met de kleermaakster Honorine de Schrijver. Met haar bouwde hij de volgende jaren Norine Couture tot een succesvol modehuis uit. Met de opbrengsten promootte hij zijn Latemse kunstenaarsvrienden en zette hen als Vlaamse expressionisten op de kaart (zie Beeldende kunst Beeldende kunst
De beeldende kunsten en de Vlaamse beweging onderhielden van 1830 tot vandaag een complexe en gelaagde relatie, die pendelde tussen gematigde sympathie, radicaal engagement en kritische a... Lees meer ). Samen met zijn kompaan André de Ridder stichtte hij in 1920 zowel het literaire tijdschrift Het Roode Zeil als het Franstalige kunsttijdschrift Sélection. Opvallend is dat de promotie van de Vlaamse schilderkunst hoofdzakelijk in het Frans gebeurde. Als galeriehouders sloten Van Hecke en De Ridder contracten met onder meer Frits van den Berghe Van den Berghe, Frits
Lees meer , Gust de Smet en Leon Spilliaert.

Ook voor zijn literaire werk was Van Hecke overgeschakeld op het Frans. Alleen zijn essay Fashion verscheen in 1921 nog in het Nederlands. In dit pamflettaire geschrift verzette Van Hecke zich tegen het katholieke, Vlaamsgezinde gemeenschapsideaal van de humanitair-expressionisten rond het tijdschrift Ruimte Ruimte
Lees meer . Daartegenover plaatste hij de dichters als ‘decadente lichtdragers’ en kosmopolitische estheten die de weg moesten bereiden voor een Vlaamse renaissance.

Vanaf 1928 begon Van Hecke met de promotie van het surrealisme, het werk van René Magritte in het bijzonder. Hij deed dat in de galerie L’Époque en in het tijdschrift Variétés. Door de economische crisis moest Van Hecke in de jaren 30 opnieuw aan de slag als journalist. Hij keerde terug naar zijn wortels en werd filmjournalist bij de socialistische krant Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer . Later kreeg hij de leiding over de literaire pagina ‘Geestesleven’. In 1936 kreeg hij een column ‘Links en rechts’, waarin hij vooral felle antifascistische stukken publiceerde. Toen Gust Balthazar Balthazar, August
De Vlaamsgezinde socialist August Balthazar (1893-1952) was tijdens het interbellum een van de sterkhouders van de Belgische Werkliedenpartij in Gent. Van 1938 tot 1944 was hij minister.... Lees meer in 1938 minister werd, volgde Van Hecke hem op als hoofdredacteur van Vooruit.

Laatste jaren

Op 16 mei 1940 vluchtte Van Hecke met enkele andere leden van de Vooruit-redactie naar Frankrijk. De opdracht tot het vernietigen van de persen werd niet uitgevoerd, waardoor Vooruit de eerste “gestolen” krant kon worden. Dat werd Van Hecke na de oorlog erg kwalijk genomen. Tijdens de oorlog hield Van Hecke zich politiek afzijdig, al zou hij zijdelings betrokken zijn geweest bij verzetsactiviteiten van de familie Spaak. Om aan de kost te komen kocht en verkocht hij werk van onder anderen Magritte en Paul Delvaux.

Na de bevrijding werd Van Hecke hoofdredacteur van Zondagspost. Onafhankelijk weekblad voor politiek en cultuur, een uitgave van uitgeverij Manteau, waarin onder meer Mijn kleine oorlog van Louis Paul Boon Boon, Louis Paul
In zijn streven naar zelfontwikkeling omarmde Louis Paul Boon (1912-1979) begin jaren 1930 de radicaal-linkse strekking binnen de Vlaamse beweging. Zijn ideaal – een republiek van vrije V... Lees meer werd voorgepubliceerd. Daarnaast vroeg Manteau hem om de Editions Lumière uit te bouwen tot Franstalige poot van de uitgeverij (zie Angèle Manteau Manteau, Angèle
Angèle Manteau (1911-2008) was oprichtster en van 1932 tot 1970 directeur van de naar haar genoemde importboekhandel en uitgeverij, die decennialang over het meest prestigieuze fonds in N... Lees meer ). Zelf publiceerde hij er met Emile Langui een monografie van Gust de Smet (1945).

Daarna was Van Hecke vooral actief in de filmwereld als organisator van twee grote filmfestivals (Brussel, 1947 en Knokke, 1949) en als directeur-generaal van de Pathé-bioscoopzalen in Brussel (zie Film Film
Sinds het ontstaan van film eind 19de eeuw evolueerde het filmbedrijf in Vlaanderen van een Belgische, overwegend Franstalige sector naar een steeds meer onderscheidende Vlaamse filmsect... Lees meer ). Voorts organiseerde hij tussen 1950 en 1967 prestigieuze zomertentoonstellingen in het casino van Knokke, in opdracht van casinobaas Gustave Nellens. Met onder meer Pablo Picasso (1950), Max Ernst (1953), Salvador Dali (1957), Marc Chagall (1961) en Ossip Zadkine (1963) haalde hij het werk van enkele van de grootste kunstenaars van de 20ste eeuw naar Vlaanderen.