De Vlaamsche Post

Publicatie
Pieter Van Hees (2023, ongewijzigd), Pieter Van Hees (1998)
Volledige titel
De Vlaamsche Post : Algemeen dagblad voor Vlaanderen
Periode
21 februari 1915 -
5 mei 1916
Leestijd: 4 minuten

Algemeen dagblad voor Vlaanderen, verscheen te Gent van 21 februari 1915 tot 5 mei 1916 en was het orgaan van Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
.

Vooral Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer
, lid van die Gentse groep, ijverde voor de totstandkoming van een eigen publiciteits- en propagandaorgaan. Dit werd mogelijk dankzij de geldelijke steun van Duitse zijde, waarvoor Hermann Wirth Wirth, Herman
De Duits-Nederlandse Hermann Wirth (1885-1981) was in 1914-1915 een belangrijke contactman van de Gentse Jong-Vlamingen in het plaatselijke bezettingsbestuur en bleef tot het einde van de... Lees meer
bemiddelend was opgetreden. Ook uit Nederland kreeg men enige financiële steun. Picard werd hoofdredacteur en zorgde als dusdanig meestal voor de hoofdartikelen; ettelijke andere leden leverden ook bijdragen, bijna altijd anoniem. Buitenstaanders en buitenlanders verleenden eveneens medewerking. Zo nam Picard artikelen op van H.J.D. Bodenstein, een in Nederland vertoevende Zuid-Afrikaner (later hoofdredacteur van Die Burger); in het nummer van 11 juli 1915 stond een bijdrage van de hand van Frederik C. Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer
, onder het pseudoniem van Erasmus.

Heel vaak nam men citaten over uit andere kranten, zoals de Nieuwe Rotterdamsche Courant, A. Kuypers De Standaard en het Parijse blad Le Temps. Het nummer van 13 april 1915 bevatte een bespreking van de rede, door Conrad Borchling Borchling, Conrad
De Nederduitse filoloog Conrad Borchling (1872-1946) toonde al vóór de Eerste Wereldoorlog belangstelling voor de Vlaamse beweging en was in oktober 1914 een van de eersten om een splitsi... Lees meer
te Hamburg gehouden over het Belgische probleem.

Geleidelijk aan werd bij Picard verandering van zienswijze merkbaar; hij evolueerde van vurig anti-Belg naar het standpunt van een vrij en hersteld Vlaanderen binnen een hersteld en verbeterd België, hetgeen in genen dele strookte met de onverbiddelijke afwijzing van welk België ook door Jong-Vlaanderen, dat slechts een soevereine staat Vlaanderen wilde onder Duitse bescherming, zolang dit noodzakelijk zou zijn. Het Jong-Vlaamse programma maakte een pan-Germanistische indruk ( pan-Germanisme Pangermanisme
Lees meer
); vooral Jan D. Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
droomde van een Germaanse statenbond. Dit verschil van visie verwijderde Picard van zijn vrienden; de verbittering tegen hem onder de 'eedgenoten' nam van week tot week toe. Vooral Picards artikel "De Natie, de Staat en het Volk" zette kwaad bloed. In de late zomer van 1915 barstte de bom en Picard trad uit, gevolgd door Frans Primo Primo, Frans
Lees meer
, August Remouchamps Remouchamps, August
August Remouchamps (1892-1927) was tijdens WOI lid van de Gentse groep van Jong-Vlaanderen. In Nederland diende hij vervolgens de Duitse propaganda. Na de oorlog was zijn rol uitgespeeld... Lees meer
, Jules van Roy Van Roy, Jules
Arts Jules Van Roy (1880-1940) was tijdens WOI lid van de Gentse groep van Jong-Vlaanderen en redactielid van De Bestuurlijke Scheiding. Ook was hij actief in de Vlaams Nationale Partij ... Lees meer
(die zelden aanwezig was geweest bij de 'zittingen' van de groep) en Jozef Boulengier Boulengier, Jozef
De Vlaamsgezinde Gentse staatsambtenaar Jozef Boulengier (1882-1954) raakte tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme, onder andere als lid van de groep Jong-Vlaanderen.... Lees meer
.

Picard vertrok weldra naar Nederland, vermoedelijk tot grote spijt van Pius Dirr Dirr, Pius
Pius Dirr (1875-1943) was vanaf begin 1915 ‘referent’ voor Vlaamse aangelegenheden in het Duitse bezettingsbestuur in Brussel en had in die hoedanigheid een beslissende invloed op de uitv... Lees meer
en Hans von Harrach Von Harrach, Hans
Hans von Harrach (1873-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog als medewerker van het bezettingsbestuur in België betrokken bij de Flamenpolitik. Lees meer
, vooraanstaande figuren bij de Politische Abteilung te Brussel.

Domela, Reimond Kimpe Kimpe, Reimond
Reimond Kimpe (1885-1970) verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar Nederland om te ontsnappen aan gerechtelijke vervolging vanwege zijn activisme. Hij was er werkzaam in de huizen- en weg... Lees meer
, Antoon Thiry Thiry, Antoon
Antoon Thiry (1888-1954) schreef pittoresk-folkloristische verhalen en was de oprichter van de uitgeverij en boekengilde Die Poorte. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in ... Lees meer
en Jan de Boevé De Boevé, Jan
Jan de Boevé (1887-1966) was tijdens de Eerste Wereldoorlog redacteur van De Vlaamsche Post en was een van de oprichters van De Vlam. Tijdens de Tweede Wereldoorlog richtte hij samen met... Lees meer
namen de leiding van De Vlaamsche Post over. Zij redigeerden het blad in streng Jong-Vlaamse geest, hetgeen naar de zin was van de militaire autoriteiten. Vooral van het marinecommando te Brugge, met admiraal von Schröder en kapitein-luitenant Edgard Schultze, een neef van admiraal Alfred von Tirpitz, ondervond men steun. Het blad haalde niet meer het niveau dat het onder de redactie van Picard had opgebouwd.

Het fervente anti-belgicisme was echter weinig naar de smaak van de burgerlijke bezettingsautoriteiten te Brussel, enkelen, onder wie generaal-gouverneur Moritz von Bissing Von Bissing, Moritz
Moritz von Bissing (1844-1917) was van november 1914 tot aan zijn dood in april 1917 gouverneur-generaal van het bezette België. Lees meer
, uitgezonderd. De nieuwe leiding begon te denken aan een eigen drukkerij. Men kreeg steun van Duitse zijde en door bemiddeling van de Brusselse flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
en activist Jozef Haller von Ziegesar Haller von Ziegesar, Jozef
Lees meer
kon men de bekwame typograaf Jef Hinderdael Hinderdael, Jef
Jef Hinderdael (1878-1948) was een Vlaamsgezinde drukker die tijdens de Eerste Wereldoorlog in het radicale, Jong-Vlaamse activisme terechtkwam. Hij werd in de jaren 1930 een overtuigde n... Lees meer
aantrekken.

Men riep de commanditaire vennootschap De Boevé & Co in het leven met als geldschieters Domela, Emile Dumon Dumon, Emile
De Brugse progressief-liberale geneesheer Emile Dumon (1862-1948) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog vergaand in het activisme. Lees meer
te Brugge en de rijke brouwer Arthur Pollet te Kortrijk. Deze drie heren namen 20.000 mark van de Etappendienst in ontvangst en het bedrijf kon beginnen.

Inmiddels was de Politische Abteilung te Brussel in het geweer gekomen en al intrigerend wist ze Kimpe, Thiry en Omer Steenhaut te overhalen Domela los te laten en buitenspel te plaatsen. De gepassioneerde dominee met zijn fervente haat jegens België had in België onder de Duitse bestuurders een slechte reputatie. Boven de hoofden van de Gentse Jong- Vlamingen werd toen een machtsstrijd uitgevochten tussen de alldeutsch getinte, voor een aparte staat Vlaanderen stemmende militaire partij en de gematigde, op een compromisvrede en een op herstel van België onder bepaalde voorwaarden bedachte burgerlijke partij, met von Harrach, Dirr, Alexander Schaible Schaible, Alexander
De Duitse jurist en ambtenaar Alexander Schaible (1870-1933) was sinds december 1914 verbonden aan het Duitse bezettingsbestuur in Brussel en werd in maart 1917 chef van de Zivilverwaltun... Lees meer
en Oskar von der Lancken-Wakenitz Von der Lancken-Wackenitz, Oskar
Oskar von der Lancken-Wakenitz (1867-1939) was een Duitse diplomaat. Als hoofd van de Politische Abteilung van het bezettingsbestuur in België was hij tijdens de Eerste Wereldoorlog belas... Lees meer
als exponenten. Domela verloor het pleit, maar wist, krachtig geholpen door Etappeninspektor General Wolfgang von Unger Von Unger, Wolfgang
Generaal Wolfgang von Unger (1855-1927) was vanaf september 1915 etappeninspecteur van het vierde Duitse leger in Gent waar hij zich als fervent supporter van de Jong-Vlamingen ontpopte. ... Lees meer
, te bedingen, dat de naam De Vlaamsche Post verdween. Op 5 mei 1916 verscheen het laatste nummer van het blad. Domela heeft steeds gemeend dat de heren te Brussel in verstandhouding stonden met Picard, die in Den Haag als journalist werkzaam was. Achter Picard vermoedde Domela de hand van Gerretson en van Friedrich Wichert Wichert, Friedrich
Friedrich (Fritz) Wichert (1878-1951) was een Duitse kunsthistoricus die tijdens de Eerste Wereldoorlog als diplomaat in Den Haag een belangrijke rol speelde bij het ontwikkelen van de Du... Lees meer
, verbonden aan de Duitse legatie in Den Haag. De inzichten van Brussel en het trio Picard-Gerretson-Wichert zouden volgens Domela parallel lopen en ook de Duitse gezant bij het Nederlandse hof behoorde tot de gematigden.

Als activistisch blad te Gent verscheen nu de gematigde Nieuwe Gazet van Gent, later herdoopt in Nieuwe Gentsche Courant Nieuwe Gentsche Courant
De Nieuwe Gentsche Courant (1916-1918) was een Gents, gematigd activistisch dagblad met Frans Primo als hoofdredacteur en een liberaal-socialistische inslag. In 1918 werd het de spreekbui... Lees meer
. Als meer Jongvlaams gerichte periodiek zou eerst in april 1918 De Vlaamsche Smeder De Vlaamsche Smeder
De Vlaamsche Smeder (14 april – 13 oktober 1918) was een activistisch weekblad van de Nationalistische Bond dat in Gent werd uitgegeven door Jan Wannyn. Het was een radicaal anti-Belgisch... Lees meer
van Jan Wannyn Wannyn, Jan
Lees meer
verschijnen.

Literatuur

– Les archives du Conseil de Flandre, 1928.
– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– L. Buning, 'De Vlaamsche Stem en De Vlaamsche Post', in WT, jg. 34, nrs. 1-2 (1975), p. 29-38 en p. 65-92.
– id., Het strijdbare leven van J.D. Domela Nieuwenhuis Nyegaard. Vlaming door keuze, 1976.
– D. Vanacker, 'De Vlaamsche Post', in WT, jg. 45, nr. 1 (1986), p. 1-16.
– id., Het aktivistisch avontuur, 1991.

Suggestie doorgeven

1975: Lammert Buning (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Pieter Van Hees

Databanken

Inhoudstafel