De Toorts

Oprichting

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer keerde een aantal Nederlanders en in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer verblijvende flamingantische Belgen het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer de rug toe. Zij spraken zich uitdrukkelijk uit voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer , waarin sommigen van hen zich engageerden voor de Duitse Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer in het bijzonder en de Duitse buitenlandse politiek in het algemeen. Vlaamse autonomie en een vorm van Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer die niet in strijd zou zijn met de belangen van de Nederlandse staat en het Nederlandse volk, werden vooropgesteld als doelstellingen die het blad wilde propageren. Over België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer werd geoordeeld dat het Vlaanderen en de Vlamingen onderdrukte sinds het in 1830 werd opgericht.

Nadat men in 1915 was gestart met de publicatie van het tijdschrift Dietsche Stemmen Dietsche Stemmen
Dietsche Stemmen was een Groot-Nederlands georiënteerd tijdschrift (1915-1918) dat het activisme steunde, een zelfstandig Vlaanderen nastreefde en Nederlandse ‘stamgenoten’ voor dit prog... Lees meer (tot 1918), bracht deze informele groep op 10 juni 1916 het eerste nummer uit van een weekblad, De Toorts, als tweede spreekbuis voor hun denkbeelden. De pro-activistische Utrechtse jurist Antoon van Vessem Van Vessem, Anton
Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Lees meer werd aangesteld als ‘Redacteur-Secretaris voor Holland en Zuid-Afrika’ en de in Utrecht verblijvende Vlaamse activist Edgard Rietjens Rietjens, Edgar
Edgard Rietjens (1892-1933) koos tijdens de Eerste Wereldoorlog voor het activisme en was in 1917 medeoprichter en later bestuurslid van de Dietsche Bond. Lees meer nam dezelfde functie op zich voor Vlaanderen. De suggestie, destijds en later, dat beide bladen mede werden gefinancierd vanuit Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer , kon door het historisch onderzoek vooralsnog niet hard worden gemaakt.

Medewerkers en inhoud

Tijdens de Eerste Wereldoorlog stonden René de Clercq De Clercq, René
Lees meer , Willem van Es Van Es, Willem
De Nederlander Willem van Es (1886-1943) was betrokken bij verschillende culturele en politieke Groot-Nederlandse initiatieven zoals (respectievelijk) het Algemeen-Nederlands Verbond en ... Lees meer , Rietjens en Van Vessem in voor het merendeel van de bijdragen in De Toorts. Onder meer Josué de Decker De Decker, Josué
Classicus Josué de Decker (1879-1953) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een kopstuk van het activisme en hoogleraar aan de vernederlandste Gentse universiteit. Daarna week hij uit naar N... Lees meer , Sypko Domela Nieuwenhuys Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Sypko
Sypko Domela Nieuwenhuys Nyegaard (1894-1945) engageerde zich in het voetspoor van zijn vader tijdens de Eerste Wereldoorlog in het radicale activisme. Lees meer , Alfons Fornier Fornier, Alfons
Alfons Fornier (1875-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog hoogleraar aan de Vlaamsche Hoogeschool. Ook was hij lid van de Raad van Vlaanderen en schepen in Gent. Lees meer , Jozef Hinderdael Hinderdael, Jef
Jef Hinderdael (1878-1948) was een Vlaamsgezinde drukker die tijdens de Eerste Wereldoorlog in het radicale, Jong-Vlaamse activisme terechtkwam. Hij werd in de jaren 1930 een overtuigde n... Lees meer , Leo Meert Meert, Leo
Leo Meert (1880-1963) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een leider van het unionistische activisme. Ook had hij de leiding over Kolenverdeeling voor Vlaanderen. Lees meer , Marcel Minnaert Minnaert, Marcel
De vrijzinnige flamingant en Groot-Nederlander Marcel Minnaert (1893-1970) was ook een overtuigde links-radicaal en (atoom)pacifist. Vanaf het begin van de jaren 1920 tot zijn emeritaat a... Lees meer , Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer , Pierre Henri Ritter jr. Ritter, Pierre H.
Pierre H. Ritter (1882-1962) was betrokken bij de oprichting van De Dietsche Bond en het Dietsch Studentenverbond. Als hoofdredacteur van het Utrechts Stedelijk en Provinciaal Dagblad be... Lees meer , Leo Simons Simons, Leo
De Nederlandse uitgever en journalist-publicist Leo Simons (1862-1932) zette zich gedurende bijna een halve eeuw op diverse manieren in voor de Vlaamse en de Groot-Nederlandse beweging.... Lees meer , de Nederlandse historicus Nicolaas Bernardus Tenhaeff (1885-1943), en Karel van den Oever Van den Oever, Karel
Karel Van den Oever (1879-1926) was de bezieler van het tijdschrift Vlaamsche Arbeid. Hij toonde zich in zijn literair proza een katholieke en strijdende flamingant. Lees meer publiceerden incidenteel in het blad. Er werd vooral veel aandacht besteed aan het Vlaamse activisme, maar ook aan de in omvang beperkte wallingantische Waalse beweging
De Waalse beweging ontstond op het einde van de 19e eeuw en heeft zijn wortels in een culturele, politieke en taalkundige dimensie. Ze was verdeeld in verschillende stromingen, waarvan de... Lees meer tegenhanger. Ook de politieke en militaire oorlogshandelingen aan het IJzerfront en elders kwamen uitvoerig aan bod. De overzichten van de Belgische en de internationale pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer in het blad vormden een mengvorm van informatieve berichtgeving en polemische kritiek en commentaar.

Na 1918 haakte een aantal medewerkers om uiteenlopende redenen af. Tegelijk dienden er zich nieuwe, regelmatige scribenten aan, zoals Frits Coers Coers, Frits
Frits Coers (1870-1937) was een Nederlandse verzamelaar en promotor van Nederlandstalige volksmuziek. Lees meer , Pieter de Koning De Koning, Pieter
Pieter W. de Koning (1867-1931) was een Nederlandse dichter, toneelschrijver, vertaler en jurist. Hij behoorde in 1917 tot de oprichters van De Dietsche Bond, die een politiek Groot-Nede... Lees meer , Cornelis Karel Elout en Frans Primo Primo, Frans
Lees meer en heel af en toe ook Herman Cohen Stuart Cohen Stuart, Herman
Herman Cohen Stuart (1896-1978) was vanaf zijn studietijd tijdens de Eerste Wereldoorlog actief in de Groot-Nederlandse beweging. Lees meer , Hector Plancquaert Plancquaert, Hector
Hector Plancquaert (1863-1953) was via zijn weekblad Het Recht een spilfiguur binnen de daensistische beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij als radicale flamingant betrokken bi... Lees meer , Jean Schoup Schoup, Jean
Jean Schoup (1893-1944) was een Vlaamse zakenman, auteur en vertaler die zowel romans als journalistiek werk publiceerde. Hij staat echter bovenal bekend als oplichter en fantast. ... Lees meer , Walter Tamm Tamm, Walter
Walter Tamm (1886-1957) was een arts, die tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken raakte bij het activisme. Hij was onder meer een tijdlang lid van de Raad van Vlaanderen. In 1918 week T... Lees meer , Jef van Extergem Van Extergem, Jef
Jef van Extergem (1898-1945) was een Vlaamsgezinde, eerst socialistische en later communistische politicus. Lees meer , Paul van Ostaijen Van Ostaijen, Paul
Paul van Ostaijen (1896-1928) was een schrijver die met zijn poëzie, proza en kritische werk grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandstalige literatuur. Zijn zoektocht naar een nie... Lees meer en Gustaaf Vermeersch Vermeersch, Gustaaf
Gustaaf Vermeersch (1877-1924) was een romanschrijver in dienst van de spoorwegen. Hij zette zich in voor de Vlaamse beweging in Wallonië en was tijdens de Eerste Wereldoorlog activist.... Lees meer . Er werd fel geageerd tegen het Belgische annexionisme en de (gerechtelijke) vervolging van het activisme in het algemeen en die van August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer in het bijzonder. Daarnaast werd er nauwgezet verslag uitgebracht over de vredesonderhandelingen in en rond Versailles, evenals over de nieuw opgerichte Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer . Titels van artikels zoals ‘De doodsstrijd van het passivisme’ en ‘Holland en het zelfbeschikkingsrecht der Vlamingen’ waren illustratief voor de politieke lijn die De Toorts voorstond. De voormalige activist Hugo van den Broeck Van den Broeck, Hugo
Hugo van den Broeck (1891-1960) was vooral actief in verschillende domeinen van de perswereld. Na de Eerste Wereldoorlog vlucht hij naar Nederland en wordt in België bij verstek veroordee... Lees meer publiceerde in het blad een reeks (theoretische) bijdragen over het (Vlaams) nationalisme. Van bij de start van het tijdschrift tot de stopzetting ervan werd – in overeenstemming met de initiële opzet – behoorlijk wat aandacht besteed aan (het taalverwante) Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer .

Stopzetting van het tijdschrift

Het laatste nummer van De Toorts, waarin de editorialist het ter ziele gegane weekblad omschreef als het ‘orgaan van de Groot-Nederlandsche Gedachte, dat werd opgericht vooral tot steun van de Vlaamschen tak’, was gedateerd 31 december 1921. De redactie adviseerde de lezers om zich voortaan te abonneren op het weekblad De Ploeg De Ploeg
Weekblad De Ploeg (1921-1925) was het orgaan van het Vlaamsche Front Antwerpen. Hoofdredacteur was Herman Vos. Lees meer van de Antwerpse afdeling van de Frontpartij.